Compartir
array:24 [
"pii" => "S0014256519301420"
"issn" => "00142565"
"doi" => "10.1016/j.rce.2019.04.007"
"estado" => "S300"
"fechaPublicacion" => "2019-12-01"
"aid" => "1675"
"copyright" => "Elsevier España, S.L.U. and Sociedad Española de Medicina Interna (SEMI)"
"copyrightAnyo" => "2019"
"documento" => "article"
"crossmark" => 1
"subdocumento" => "fla"
"cita" => "Rev Clin Esp. 2019;219:477-84"
"abierto" => array:3 [
"ES" => false
"ES2" => false
"LATM" => false
]
"gratuito" => false
"lecturas" => array:2 [
"total" => 67
"formatos" => array:2 [
"HTML" => 33
"PDF" => 34
]
]
"Traduccion" => array:1 [
"en" => array:19 [
"pii" => "S225488741930150X"
"issn" => "22548874"
"doi" => "10.1016/j.rceng.2019.04.009"
"estado" => "S300"
"fechaPublicacion" => "2019-12-01"
"aid" => "1675"
"copyright" => "Elsevier España, S.L.U. and Sociedad Española de Medicina Interna (SEMI)"
"documento" => "article"
"crossmark" => 1
"subdocumento" => "fla"
"cita" => "Rev Clin Esp. 2019;219:477-84"
"abierto" => array:3 [
"ES" => false
"ES2" => false
"LATM" => false
]
"gratuito" => false
"lecturas" => array:1 [
"total" => 0
]
"en" => array:13 [
"idiomaDefecto" => true
"cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original article</span>"
"titulo" => "Is oxidative stress associated with disease severity, pulmonary function and metabolic syndrome in chronic obstructive pulmonary disease?"
"tienePdf" => "en"
"tieneTextoCompleto" => "en"
"tieneResumen" => array:2 [
0 => "en"
1 => "es"
]
"paginas" => array:1 [
0 => array:2 [
"paginaInicial" => "477"
"paginaFinal" => "484"
]
]
"titulosAlternativos" => array:1 [
"es" => array:1 [
"titulo" => "¿Está el estrés oxidativo asociado a la gravedad de la enfermedad, a la función pulmonar y al síndrome metabólico en la enfermedad pulmonar obstructiva crónica?"
]
]
"contieneResumen" => array:2 [
"en" => true
"es" => true
]
"contieneTextoCompleto" => array:1 [
"en" => true
]
"contienePdf" => array:1 [
"en" => true
]
"resumenGrafico" => array:2 [
"original" => 0
"multimedia" => array:7 [
"identificador" => "fig0010"
"etiqueta" => "Figure 2"
"tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"figura" => array:1 [
0 => array:4 [
"imagen" => "gr2.jpeg"
"Alto" => 579
"Ancho" => 2398
"Tamanyo" => 64567
]
]
"descripcion" => array:1 [
"en" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Comparison of oxidant biomarkers between the COPD and control group with and without metabolic syndrome. The data are expressed as mean<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>standard deviation. Abbreviations: AOPP, advanced oxidation protein products; COPD, chronic obstructive pulmonary disease; LOOH, total lipid hydroperoxides; MS, metabolic syndrome. *Statistically significant (<span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.05).</p>"
]
]
]
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"autoresLista" => "W.A. Sepúlveda Loyola, F. Vilaça Cavallari Machado, L. Araújo de Castro, T. Hissnauer Leal Baltus, N. Rampazzo Morelli, K. Landucci Bonifácio, A.A. Morita, A.P. Michelin, D. Sabbatini Barbosa, V.S. Probst"
"autores" => array:10 [
0 => array:2 [
"nombre" => "W.A."
"apellidos" => "Sepúlveda Loyola"
]
1 => array:2 [
"nombre" => "F."
"apellidos" => "Vilaça Cavallari Machado"
]
2 => array:2 [
"nombre" => "L."
"apellidos" => "Araújo de Castro"
]
3 => array:2 [
"nombre" => "T."
"apellidos" => "Hissnauer Leal Baltus"
]
4 => array:2 [
"nombre" => "N."
"apellidos" => "Rampazzo Morelli"
]
5 => array:2 [
"nombre" => "K."
"apellidos" => "Landucci Bonifácio"
]
6 => array:2 [
"nombre" => "A.A."
"apellidos" => "Morita"
]
7 => array:2 [
"nombre" => "A.P."
"apellidos" => "Michelin"
]
8 => array:2 [
"nombre" => "D."
"apellidos" => "Sabbatini Barbosa"
]
9 => array:2 [
"nombre" => "V.S."
"apellidos" => "Probst"
]
]
]
]
]
"idiomaDefecto" => "en"
"Traduccion" => array:1 [
"es" => array:9 [
"pii" => "S0014256519301420"
"doi" => "10.1016/j.rce.2019.04.007"
"estado" => "S300"
"subdocumento" => ""
"abierto" => array:3 [
"ES" => false
"ES2" => false
"LATM" => false
]
"gratuito" => false
"lecturas" => array:1 [
"total" => 0
]
"idiomaDefecto" => "es"
"EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256519301420?idApp=WRCEE"
]
]
"EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S225488741930150X?idApp=WRCEE"
"url" => "/22548874/0000021900000009/v3_201912041809/S225488741930150X/v3_201912041809/en/main.assets"
]
]
"itemSiguiente" => array:18 [
"pii" => "S0014256519300955"
"issn" => "00142565"
"doi" => "10.1016/j.rce.2019.03.005"
"estado" => "S300"
"fechaPublicacion" => "2019-12-01"
"aid" => "1654"
"copyright" => "Elsevier España, S.L.U. and Sociedad Española de Medicina Interna (SEMI)"
"documento" => "article"
"crossmark" => 1
"subdocumento" => "sco"
"cita" => "Rev Clin Esp. 2019;219:485-9"
"abierto" => array:3 [
"ES" => false
"ES2" => false
"LATM" => false
]
"gratuito" => false
"lecturas" => array:2 [
"total" => 1239
"formatos" => array:3 [
"EPUB" => 1
"HTML" => 1192
"PDF" => 46
]
]
"es" => array:12 [
"idiomaDefecto" => true
"cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original Breve</span>"
"titulo" => "Análisis de pacientes compartidos en consultas de medicina interna y otras especialidades médicas"
"tienePdf" => "es"
"tieneTextoCompleto" => "es"
"tieneResumen" => array:2 [
0 => "es"
1 => "en"
]
"paginas" => array:1 [
0 => array:2 [
"paginaInicial" => "485"
"paginaFinal" => "489"
]
]
"titulosAlternativos" => array:1 [
"en" => array:1 [
"titulo" => "Analysis of patients shared in consultations of internal medicine and other medical specialties"
]
]
"contieneResumen" => array:2 [
"es" => true
"en" => true
]
"contieneTextoCompleto" => array:1 [
"es" => true
]
"contienePdf" => array:1 [
"es" => true
]
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"autoresLista" => "A. Jiménez-Puente, M.D. Martín-Escalante, F. Martos-Pérez, J. García-Alegría"
"autores" => array:4 [
0 => array:2 [
"nombre" => "A."
"apellidos" => "Jiménez-Puente"
]
1 => array:2 [
"nombre" => "M.D."
"apellidos" => "Martín-Escalante"
]
2 => array:2 [
"nombre" => "F."
"apellidos" => "Martos-Pérez"
]
3 => array:2 [
"nombre" => "J."
"apellidos" => "García-Alegría"
]
]
]
]
]
"idiomaDefecto" => "es"
"EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256519300955?idApp=WRCEE"
"url" => "/00142565/0000021900000009/v3_201912041807/S0014256519300955/v3_201912041807/es/main.assets"
]
"itemAnterior" => array:19 [
"pii" => "S0014256519301390"
"issn" => "00142565"
"doi" => "10.1016/j.rce.2019.04.006"
"estado" => "S300"
"fechaPublicacion" => "2019-12-01"
"aid" => "1672"
"copyright" => "Elsevier España, S.L.U. and Sociedad Española de Medicina Interna (SEMI)"
"documento" => "article"
"crossmark" => 1
"subdocumento" => "fla"
"cita" => "Rev Clin Esp. 2019;219:469-76"
"abierto" => array:3 [
"ES" => false
"ES2" => false
"LATM" => false
]
"gratuito" => false
"lecturas" => array:2 [
"total" => 1424
"formatos" => array:2 [
"HTML" => 1380
"PDF" => 44
]
]
"es" => array:13 [
"idiomaDefecto" => true
"cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">ORIGINAL</span>"
"titulo" => "NOVICA: características y evolución en los pacientes que presentan un primer episodio de insuficiencia cardiaca (de novo)"
"tienePdf" => "es"
"tieneTextoCompleto" => "es"
"tieneResumen" => array:2 [
0 => "es"
1 => "en"
]
"paginas" => array:1 [
0 => array:2 [
"paginaInicial" => "469"
"paginaFinal" => "476"
]
]
"titulosAlternativos" => array:1 [
"en" => array:1 [
"titulo" => "NOVICA: Characteristics and outcomes of patients who have a first episode of heart failure (de novo)"
]
]
"contieneResumen" => array:2 [
"es" => true
"en" => true
]
"contieneTextoCompleto" => array:1 [
"es" => true
]
"contienePdf" => array:1 [
"es" => true
]
"resumenGrafico" => array:2 [
"original" => 0
"multimedia" => array:7 [
"identificador" => "fig0010"
"etiqueta" => "Figura 2"
"tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"figura" => array:1 [
0 => array:4 [
"imagen" => "gr2.jpeg"
"Alto" => 2854
"Ancho" => 3198
"Tamanyo" => 878823
]
]
"descripcion" => array:1 [
"es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Análisis crudo y ajustado de supervivencia y reconsulta de los pacientes con ICAN respecto a los pacientes con ICAD.</p>"
]
]
]
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"autoresLista" => "A. García Sarasola, A. Alquézar Arbé, V. Gil, F.J. Martín-Sánchez, J. Jacob, P. Llorens, M. Rizzi, C. Fuenzalida, S. Calderón, Ò. Miró"
"autores" => array:10 [
0 => array:2 [
"nombre" => "A."
"apellidos" => "García Sarasola"
]
1 => array:2 [
"nombre" => "A."
"apellidos" => "Alquézar Arbé"
]
2 => array:2 [
"nombre" => "V."
"apellidos" => "Gil"
]
3 => array:2 [
"nombre" => "F.J."
"apellidos" => "Martín-Sánchez"
]
4 => array:2 [
"nombre" => "J."
"apellidos" => "Jacob"
]
5 => array:2 [
"nombre" => "P."
"apellidos" => "Llorens"
]
6 => array:2 [
"nombre" => "M."
"apellidos" => "Rizzi"
]
7 => array:2 [
"nombre" => "C."
"apellidos" => "Fuenzalida"
]
8 => array:2 [
"nombre" => "S."
"apellidos" => "Calderón"
]
9 => array:2 [
"nombre" => "Ò."
"apellidos" => "Miró"
]
]
]
]
]
"idiomaDefecto" => "es"
"Traduccion" => array:1 [
"en" => array:9 [
"pii" => "S2254887419301420"
"doi" => "10.1016/j.rceng.2019.04.007"
"estado" => "S300"
"subdocumento" => ""
"abierto" => array:3 [
"ES" => false
"ES2" => false
"LATM" => false
]
"gratuito" => false
"lecturas" => array:1 [
"total" => 0
]
"idiomaDefecto" => "en"
"EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S2254887419301420?idApp=WRCEE"
]
]
"EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256519301390?idApp=WRCEE"
"url" => "/00142565/0000021900000009/v3_201912041807/S0014256519301390/v3_201912041807/es/main.assets"
]
"es" => array:20 [
"idiomaDefecto" => true
"cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">ORIGINAL</span>"
"titulo" => "¿Está el estrés oxidativo asociado a la gravedad de la enfermedad, a la función pulmonar y al síndrome metabólico en la enfermedad pulmonar obstructiva crónica?"
"tieneTextoCompleto" => true
"paginas" => array:1 [
0 => array:2 [
"paginaInicial" => "477"
"paginaFinal" => "484"
]
]
"autores" => array:1 [
0 => array:4 [
"autoresLista" => "W.A. Sepúlveda Loyola, F. Vilaça Cavallari Machado, L. Araújo de Castro, T. Hissnauer Leal Baltus, N. Rampazzo Morelli, K. Landucci Bonifácio, A.A. Morita, A.P. Michelin, D. Sabbatini Barbosa, V.S. Probst"
"autores" => array:10 [
0 => array:3 [
"nombre" => "W.A."
"apellidos" => "Sepúlveda Loyola"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
"identificador" => "aff0005"
]
]
]
1 => array:3 [
"nombre" => "F."
"apellidos" => "Vilaça Cavallari Machado"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
"identificador" => "aff0005"
]
]
]
2 => array:3 [
"nombre" => "L."
"apellidos" => "Araújo de Castro"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
"identificador" => "aff0005"
]
]
]
3 => array:3 [
"nombre" => "T."
"apellidos" => "Hissnauer Leal Baltus"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>"
"identificador" => "aff0010"
]
]
]
4 => array:3 [
"nombre" => "N."
"apellidos" => "Rampazzo Morelli"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>"
"identificador" => "aff0010"
]
]
]
5 => array:3 [
"nombre" => "K."
"apellidos" => "Landucci Bonifácio"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>"
"identificador" => "aff0010"
]
]
]
6 => array:3 [
"nombre" => "A.A."
"apellidos" => "Morita"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
"identificador" => "aff0005"
]
]
]
7 => array:3 [
"nombre" => "A.P."
"apellidos" => "Michelin"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>"
"identificador" => "aff0010"
]
]
]
8 => array:3 [
"nombre" => "D."
"apellidos" => "Sabbatini Barbosa"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>"
"identificador" => "aff0010"
]
]
]
9 => array:4 [
"nombre" => "V.S."
"apellidos" => "Probst"
"email" => array:1 [
0 => "vanessaprobst@gmail.com"
]
"referencia" => array:2 [
0 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
"identificador" => "aff0005"
]
1 => array:2 [
"etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>"
"identificador" => "cor0005"
]
]
]
]
"afiliaciones" => array:2 [
0 => array:3 [
"entidad" => "Programa de Máster y Grado de Doctor en Ciencias de la Rehabilitación, Universidad Estatal de Londrina (UEL) y Universidad del Norte de Paraná (UNOPAR), Londrina, Brasil"
"etiqueta" => "a"
"identificador" => "aff0005"
]
1 => array:3 [
"entidad" => "Programa de Grado en Ciencias de la Salud, Universidad Estatal de Londrina (UEL), Paraná, Brasil"
"etiqueta" => "b"
"identificador" => "aff0010"
]
]
"correspondencia" => array:1 [
0 => array:3 [
"identificador" => "cor0005"
"etiqueta" => "⁎"
"correspondencia" => "Autor para correspondencia."
]
]
]
]
"titulosAlternativos" => array:1 [
"en" => array:1 [
"titulo" => "Is oxidative stress associated with disease severity, pulmonary function and metabolic syndrome in chronic obstructive pulmonary disease?"
]
]
"resumenGrafico" => array:2 [
"original" => 0
"multimedia" => array:7 [
"identificador" => "fig0005"
"etiqueta" => "Figura 1"
"tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"figura" => array:1 [
0 => array:4 [
"imagen" => "gr1.jpeg"
"Alto" => 500
"Ancho" => 2379
"Tamanyo" => 59703
]
]
"descripcion" => array:1 [
"es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Comparación de biomarcadores antioxidantes entre EPOC y grupo control con y sin SM. Los datos se expresan como media<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>desviación estándar.</p> <p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">CAT: catalasa; EPOC: enfermedad pulmonar obstructiva crónica; PON1: paraoxonasa 1; SH: grupo sulfhidrilo; SM: síndrome metabólico. *Estadísticamente significativo (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05).</p>"
]
]
]
"textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Introducción</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se define la enfermedad pulmonar obstructiva crónica (EPOC) como una dolencia común, prevenible y tratable, caracterizada por síntomas respiratorios persistentes y limitación del flujo del aire debida frecuentemente a una exposición significativa a partículas o gases nocivos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0195"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>. Acompañando a dichas anomalías del tracto respiratorio de los pacientes afectados por la EPOC, se puede presentar inflamación crónica, la cual podría jugar un papel en las múltiples comorbilidades y síntomas observados en los pacientes con EPOC<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0200"><span class="elsevierStyleSup">2,3</span></a>, tales como el síndrome metabólico (SM) y el estrés oxidativo (EO).</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El SM es un conjunto de factores de riesgo de enfermedad cardiovascular, relacionado con resistencia a la insulina, dislipidemia, obesidad central, hipertensión e intolerancia a la glucosa<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0210"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>. Una revisión sistemática reciente puso de manifiesto que la prevalencia del SM en pacientes con EPOC es de aproximadamente el 34%, siendo mayor en comparación con los controles<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0215"><span class="elsevierStyleSup">5</span></a>. Tanto el SM como la EPOC se han asociado con un aumento de las especies reactivas de oxígeno (ROS).</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Al ser las ROS capaces de inducir daño celular, las células dependen de un sistema antioxidante de defensa basado principalmente en componentes enzimáticos, tales como la paraoxonasa-1 (PON1) y la catalasa (CAT). Cuando el sistema defensivo antioxidante falla o es sobrepasado por la presencia de ROS, se puede llegar a un desequilibrio entre los biomarcadores oxidantes/antioxidantes, conocido como EO<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>. Ya se ha estudiado el EO en pacientes con EPOC estable<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0225"><span class="elsevierStyleSup">7,8</span></a> y exacerbada<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0235"><span class="elsevierStyleSup">9,10</span></a>, y se ha publicado que pacientes con EPOC mostraban unos niveles de ROS más altos que los controles.</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En individuos con EPOC, el EO puede asociarse a muchas comorbilidades, incluido el SM<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0245"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>, si bien hasta la fecha no se han realizado estudios en los que se comparen los marcadores de EO y la capacidad antioxidante en pacientes con EPOC aquejados o no de SM. La importancia de este hecho es clave, ya que el EO, en pacientes con EPOC, se ha relacionado de manera negativa con la función pulmonar<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0225"><span class="elsevierStyleSup">7</span></a>. Por ello, el objeto de este estudio fue investigar las relaciones existentes entre los biomarcadores oxidantes/antioxidantes y la gravedad de la enfermedad, la función pulmonar y el diagnóstico de SM en pacientes con EPOC.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Material y métodos</span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">Diseño del estudio y muestra</span><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se realizó un estudio observacional de corte transversal con pacientes con EPOC (≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>55 años) procedentes de la unidad ambulatoria de neumología del Hospital Universitario de la Universidad Estatal de Londrina, Brasil. Los pacientes fueron diagnosticados de EPOC de acuerdo con los criterios GOLD<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0195"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>. Los criterios de exclusión fueron: sujetos con una exacerbación en las últimas 4 semanas, diagnóstico de asma bronquial, artritis, presencia de enfermedades neurológicas o psiquiátricas, insuficiencia cardiaca, alcoholismo y empleo de suplementos antioxidantes, ya que todos estos factores podrían afectar los niveles de los biomarcadores oxidantes/antioxidantes. Además, con el fin de crear un grupo control, se seleccionaron de la comunidad sujetos sin EPOC o cualquier otra enfermedad crónica que pudiera interferir en el rendimiento de las pruebas, y que coincidían por sexo, edad y origen étnico con los pacientes. Los participantes se repartieron en uno de los siguientes 4 subgrupos: 1) EPOC (EPOC sin SM); 2) EPOC-SM (EPOC con SM); 3) control (control sin SM), y 4) control-SM (control con SM). Todos ellos firmaron un consentimiento informado antes de ser evaluados. El estudio fue aprobado por el Comité de Ética sobre Investigación con Sujetos Humanos de la Universidad Estatal de Londrina (1.830.048).</p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0080">Pruebas de función pulmonar</span><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Con un pletismógrafo (Elite Series™ Plethysmograph, MedGraphics) se llevaron a cabo las pruebas siguientes: volumen espiratorio forzado en el primer segundo (FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>), la capacidad vital forzada (FVC) y la ratio FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>/FVC. La valoración de las pruebas se hizo conforme a las directrices de la American Thoracic Society/European Respiratory Society<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0250"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>. Los valores de referencia empleados fueron los de la población brasileña<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0255"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>.</p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0085">Medición de las comorbilidades</span><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se usó el índice de comorbilidades de Charlson ajustado por edad para calcular la carga total de comorbilidades. Dicho índice incluye 19 enfermedades médicas con sus pesos correspondientes. La ponderación y la puntuación de las comorbilidades se llevó a cabo empleando un algoritmo propuesto por Charlson et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0260"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>.</p></span><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0090">Medición de los biomarcadores</span><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La sangre venosa periférica se extrajo de la vena antecubital tras 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h de ayuno nocturno. La sangre se recogió en tubos y se centrifugó a 3.000<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>rpm durante 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>min para separar los componentes sanguíneos (plasma, suero y hematocrito). Los niveles de biomarcadores de factor riesgo metabólico (glucosa, colesterol total, lipoproteínas de alta densidad [c-HDL], lipoproteínas de baja densidad [c-LDL], triglicéridos) fueron analizados según las técnicas de laboratorio estándar en un máximo de 4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h tras la extracción.</p><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los tubos para los biomarcadores de EO y los parámetros de defensa antioxidante se almacenaron en un congelador a −80<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>°C hasta completar toda la recogida de sangre. Se midieron como biomarcadores oxidativos los siguientes: productos de oxidación avanzada a proteínas (AOPP)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0265"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a> e hidroperóxido lipídico total (LOOH)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0270"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a>, además de la CAT<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0275"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a>. Como marcadores antioxidantes se analizaron los grupos sulfhidrilos (SH)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0280"><span class="elsevierStyleSup">18</span></a> y la PON1<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0285"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a>. Todos los biomarcadores se midieron en ensayos por triplicado en el Laboratorio de Postgrado del Hospital Universitario de la Universidad Estatal de Londrina, Brasil, siguiendo los protocolos descritos en estudios anteriores<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0265"><span class="elsevierStyleSup">15–19</span></a>. Todos los biomarcadores seleccionados habían sido estudiados previamente en pacientes con EPOC<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0290"><span class="elsevierStyleSup">20</span></a>, pero no su relación con el diagnóstico de SM y la función pulmonar.</p></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0095">Criterios de síndrome metabólico</span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se diagnosticó el SM conforme a los criterios de la American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Scientific Statement<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0295"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>: glucosa en ayunas alta<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>100<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl, c-HDL<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl para hombres y<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>50<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/ml para mujeres, niveles de triglicéridos<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl, presión sanguínea sistólica y diastólica<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>130 y<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>85<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mmHg, respectivamente, y circunferencia de la cintura<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>102<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm en hombres y<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>88<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm en mujeres.</p></span><span id="sec0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0100">Análisis estadístico</span><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para el análisis estadístico se utilizó el SPSS® 19.0 (IBM Co., Armonk, NY, EE. UU.). Todos los datos se expresaron como media<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>DE. Para analizar la normalidad de los datos se utilizó la prueba de Shapiro-Wilk. La comparación entre los 4 grupos estudiados se llevó a cabo mediante el análisis de varianza de una sola vía (ANOVA), con post-hoc de Bonferroni para los datos paramétricos y prueba de Kruskal-Wallis para los no paramétricos, con intervalos de confianza del 95% (IC 95%). Se usó el coeficiente de correlación de Pearson para evaluar las relaciones entre las variables de la función pulmonar y los biomarcadores de EO. Para evaluar las asociaciones entre los biomarcadores de EO y la presencia de SM y la gravedad de la EPOC (GOLD<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3) se usó una curva de regresión logística. La significación estadística se fijó en un valor de p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05. Por último, como era un muestreo de conveniencia, el análisis de potencia post-hoc se verificó utilizando el software GPower 3.1 (Franz Faul, Universität Kiel, Alemania).</p></span></span><span id="sec0045" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0105">Resultados</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En este estudio se incluyeron 74 individuos, de los cuales 39 tenían EPOC, repartiéndose entre los grupos EPOC con SM (EPOC-SM, n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>11) y EPOC sin SM (EPOC, n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>28); los 35 individuos restantes se incluyeron en el grupo control, distribuyéndose en los grupos control con SM (control-SM, n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>9) y control sin SM (control, n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>26). En la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a> se detallan las características sociodemográficas, el índice de comorbilidades de Charlson ajustado por edad y los factores de riesgo metabólico. No hubo diferencias entre grupos en cuanto a edad, sexo e IMC. El índice de comorbilidades de Charlson ajustado por edad fue significativamente superior en los subgrupos EPOC y EPOC-SM en comparación con los control (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,025 y p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,006, respectivamente). El FVC% previsto fue menor en EPOC y EPOC-SM que en los controles (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,001 para ambos). Como se esperaba, el FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>% previsto fue inferior en los sujetos con EPOC en comparación con sus equivalentes (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05 para todos). Los niveles de c-HDL fueron más altos en los individuos con EPOC que los de los pertenecientes a los grupos EPOC-SM y control-SM (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05 para todos).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0005">figura 1</a> se reflejan los biomarcadores antioxidantes. Los niveles de CAT fueron menores en EPOC que en control (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,003). Los niveles de SH fueron superiores en EPOC y EPOC-SM que en control (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05 para todos). Los biomarcadores oxidantes se muestran en la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0010">figura 2</a>. Los niveles de AOPP fueron menores en EPOC que en EPOC-SM y control-SM (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05 para todos).</p><elsevierMultimedia ident="fig0005"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="fig0010"></elsevierMultimedia><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los biomarcadores de EO y las variables de función pulmonar se correlacionaron únicamente en los sujetos con EPOC-SM. En este grupo, los AOPP se relacionaron negativamente con el FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>% previsto y FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>/FVC (r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>−0,68 y −0,56, respectivamente; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05 para ambos). La correlación SH con FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>% previsto y FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>/FVC fue positiva (r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>−0,52 y 0,77, respectivamente; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05 para ambos). La CAT se correlacionó negativamente con FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>/FVC (r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>−0,61; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05).</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a> muestra el análisis de regresión logística entre los factores asociados con la gravedad de la EPOC (GOLD 3 y 4) en los sujetos con EPOC. En un análisis univariante, la edad, el IMC, los AOPP, la CAT y el SH se asociaron con la gravedad de la EPOC (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,10), y fueron tenidos en cuenta para el análisis multivariante. El SH (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,036), el IMC (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,008) y el AOPP (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,037) se asociaron con la gravedad de la EPOC.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0015">tabla 3</a> muestra el análisis de regresión entre factores asociados con la presencia de SM en sujetos con EPOC. En un análisis univariante, los AOPP se asociaron con la presencia de SM en individuos con EPOC (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05). Para el análisis multivariante, se tuvieron en cuenta otras variables asociadas con el SM (edad, IMC y CAT; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,10). Este análisis multivariante, que tuvo en cuenta la edad, el IMC, los AOPP y la CAT como variables explicativas de la prevalencia del SM en la EPOC, reveló que los AOPP fueron los únicos que mostraron una asociación positiva y significativa con el SM en este grupo. En los individuos con EPOC, la posibilidad de tener un SM aumenta un 5% por cada incremento de los AOPP (μM/l) (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,04). Se completó un análisis estadístico similar para los grupos de control, sin embargo, no se encontraron asociaciones significativas.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0015"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0050" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0110">Discusión</span><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El presente estudio añade al campo de estudio que: 1) la respuesta antioxidante está aumentada en el grupo de EPOC con y sin SM; 2) que solamente en el grupo EPOC-SM los antioxidantes están correlacionados con la función pulmonar; 3) que la oxidación proteica es mayor en el grupo EPOC-SM que en el EPOC sin SM, y 4) que el EO está asociado con la peor función pulmonar, la gravedad de la EPOC y la existencia de SM.</p><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Nuestro estudio mostró que la prevalencia de SM era del 28% en sujetos con EPOC y del 25% en el grupo control. Estos resultados están en consonancia con los de otros estudios<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0295"><span class="elsevierStyleSup">21,22</span></a>. Una revisión sistemática puso de manifiesto que la prevalencia del SM oscila entre el 21 y el 58% en individuos con EPOC frente al 17-54% en los sujetos sin EPOC<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0215"><span class="elsevierStyleSup">5</span></a>. En el presente estudio se observó una prevalencia más alta de SM en individuos con EPOC grave y muy grave; así, el 36% de los casos de EPOC con SM se clasificaron como GOLD 1-2 y el 64% como GOLD 3-4. Díez-Manglano et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0305"><span class="elsevierStyleSup">23</span></a> encontraron resultados semejantes; ellos observaron que el 60% de los sujetos clasificados como EPOC grave y muy grave fueron diagnosticados de SM. Además, en nuestro estudio se diagnosticaron más comorbilidades en los individuos con EPOC-SM y EPOC sin SM en comparación con los grupos control. Estos hallazgos concuerdan con los de otros estudios que han descrito la prevalencia de otras comorbilidades en pacientes con EPOC. Dichas comorbilidades se han asociado, en esta población, a una peor calidad de vida y pronóstico y a una mayor frecuencia de exacerbaciones<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0305"><span class="elsevierStyleSup">23–26</span></a>.</p><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En cuanto a los biomarcadores antioxidantes, se investigaron PON1, CAT y SH. La PON1 es una enzima antioxidante ligada al c-HDL en sangre periférica, habiéndose descrito que su actividad está disminuida en pacientes con EPOC<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0325"><span class="elsevierStyleSup">27</span></a>. Aunque no se detectó diferencia en la actividad de la PON1, sí observamos menores niveles de c-HDL en EPOC-SM frente a EPOC, lo que es parecido a lo descrito en otro estudio<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0330"><span class="elsevierStyleSup">28</span></a>. En este mismo sentido, las disminuciones de los niveles de c-HDL tienen un impacto clínico sobre la inflamación y el EO<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0335"><span class="elsevierStyleSup">29</span></a>, ya que las HDL juegan un papel importante como un biomarcador antiinflamatorio y antioxidante<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0340"><span class="elsevierStyleSup">30</span></a>.</p><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La CAT es un antioxidante importante que desempeña un papel en la eliminación del H<span class="elsevierStyleInf">2</span>O<span class="elsevierStyleInf">2</span> y su actividad previene los efectos dañinos del EO<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0345"><span class="elsevierStyleSup">31</span></a>. Como se observó en el presente estudio, también se encontraron niveles más bajos de CAT en un estudio con 202 pacientes con EPOC en comparación con 136 controles sanos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0350"><span class="elsevierStyleSup">32</span></a>. Además, la CAT se relacionó negativamente con el cociente FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>/FVC en EPOC-SM (r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>−0,61; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05) y dichos valores fueron incluso mayores a los descritos por Anes et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0385"><span class="elsevierStyleSup">33</span></a> (r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>−0,39). Una explicación posible es que los sujetos con SM tienen unos niveles de especies reactivas de oxígeno más altos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0335"><span class="elsevierStyleSup">29</span></a>, lo que puede dar lugar al daño epitelial en el pulmón y a una reducción de la función pulmonar, lo que puede traducirse en un aumento en la actividad de la CAT como respuesta compensatoria<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0345"><span class="elsevierStyleSup">31,32</span></a>.</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El radical SH es otro biomarcador antioxidante<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0390"><span class="elsevierStyleSup">34</span></a>. Hemos encontrado que el SH es un factor protector de la gravedad de la EPOC, reduciendo la prevalencia de los GOLD 3 y 4 en un 2% por cada unidad de SH (OR 0,98; IC 95% 0,96-1,001; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,036). También se encontró relación del SH con el FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>% previsto (r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,52) y con la ratio FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>/FVC (r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,77) en los pacientes con EPOC-SM. En este contexto, Zinellu et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0390"><span class="elsevierStyleSup">34</span></a> observaron que el grupo de proteína SH se correlacionaba positivamente con la función pulmonar en sujetos con EPOC; sin embargo, no compararon individuos con y sin SM. Más aún, no se ha descrito ninguna evidencia sobre la asociación del SH o de otro biomarcador antioxidante con la función pulmonar en EPOC-SM. Al estar relacionado este síndrome con la inflamación y el EO, podemos suponer que podría interferir en la capacidad antioxidante y en la función pulmonar de dichos pacientes.</p><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Otro aspecto clave relacionado con la capacidad antioxidante fue que en pacientes con EPOC los niveles de SH eran más altos que en el grupo control. Este resultado se ha descrito en otros estudios previos<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0385"><span class="elsevierStyleSup">33,35</span></a> como una respuesta compensatoria para el exceso de oxidantes, que da lugar a niveles aumentados de glutatión en individuos con EPOC. A este respecto, el glutatión es uno de los componentes orgánicos que contiene los grupos tioles de proteínas, las cuales están compuesta por radicales SH<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0370"><span class="elsevierStyleSup">36</span></a>. Las proteínas tiol reducen el H<span class="elsevierStyleInf">2</span>O<span class="elsevierStyleInf">2</span> y los LOOH<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0375"><span class="elsevierStyleSup">37</span></a>. Aunque los niveles de SH fueron mayores en los individuos con EPOC frente al grupo control, en nuestro estudio no se observaron diferencias significativas en cuanto a los niveles de LOOH.</p><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se observó que los niveles de proteínas de oxidación, medidos como AOPP, estaban aumentados en la EPOC con SM en comparación con la EPOC sin SM<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0265"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a>. Ben Anes et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0385"><span class="elsevierStyleSup">33</span></a> comunicaron unos resultados parecidos en esta enfermedad, sin embargo, su estudio no comparó a los pacientes con y sin SM. Más aún, los biomarcadores de EO se han investigado poco en EPOC con SM. Por tanto, no hay pruebas de investigación de los niveles AOPP en esta población con SM, en contraste con sujetos aparentemente sanos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0380"><span class="elsevierStyleSup">38</span></a>. En nuestro estudio, los sujetos del grupo control con SM mostraron unos niveles más altos de estos biomarcadores en comparación con el grupo control sin SM. A este respecto, la evidencia mostró que los niveles de AOPP eran considerados como el determinante de SM más importante en ancianos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0380"><span class="elsevierStyleSup">38</span></a>. Paralelamente, también encontramos esta asociación con AOPP en individuos con EPOC, lo que fue el factor más importante relacionado con la prevalencia del SM en EPOC, aumentando esta en el 5% por cada unidad de AOPP (R<span class="elsevierStyleSup">2</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,57; OR 1,05; IC 95% 1,004-1,100; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,04). Por tanto, esto puede apoyar el hecho de que los AOPP sean los principales factores asociados con el SM en la EPOC, y también se correlacionó con una peor función pulmonar en EPOC-SM (FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>%pred: r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>−0,68 y FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>/FVC: r<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>−0,56) y con la gravedad de la EPOC (OR 1,03; IC 95% 1,002-1,05; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,037).</p><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Por lo tanto, teniendo en cuenta que el SM en la EPOC se ha asociado con una peor función pulmonar<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0320"><span class="elsevierStyleSup">26</span></a> y un peor pronóstico en individuos con EPOC<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0305"><span class="elsevierStyleSup">23–25</span></a>, los nuevos hallazgos obtenidos son importantes en la literatura y en la práctica clínica, pues demuestran que la función pulmonar, la gravedad de la EPOC y la prevalencia del SM pueden estar relacionados con biomarcadores antioxidantes y oxidantes en pacientes con EPOC. De manera más breve, nuestro estudio investigó que la etiología de varias implicaciones clínicas puede estar asociada con biomarcadores antioxidantes y oxidantes.</p><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Por último, el presente estudio tiene algunas limitaciones. Primera, la muestra de cada grupo fue pequeña, no igual y el muestreo fue de conveniencia; sin embargo, nuestro tamaño de muestra fue mayor que el de otros estudios<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0350"><span class="elsevierStyleSup">32,38</span></a>. Además, se encontraron fuertes correlaciones entre las variables estudiadas, y un cálculo de potencia retrospectivo reveló que la potencia del tamaño de la muestra del estudio era del 95% (alfa<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05) para detectar la diferencia de biomarcadores de estrés oxidativo entre los grupos (tamaño del efecto<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,49). Segundo, fue un estudio observacional de corte transversal, por lo que la causalidad de las asociaciones debería ser interpretada con cuidado. A pesar de esto, las fortalezas del estudio fueron que proporcionaba nueva información al campo del EO en la EPOC con SM. Además, los grupos fueron controlados por los posibles efectos de las variables de confusión que pueden interferir en los biomarcadores del EO, como la ingesta de alcohol y el uso de suplementos antioxidantes. El diagnóstico del SM se hizo de acuerdo con los criterios internacionales<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0295"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>.</p></span><span id="sec0055" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0115">Conclusión</span><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En conclusión, en esta enfermedad el estrés oxidativo se asocia con la gravedad de la EPOC, una peor función pulmonar y la presencia de SM. Además, se observó una actividad antioxidante aumentada en los sujetos con EPOC frente a los del grupo control. En EPOC con SM, los biomarcadores de SO solo se correlacionaron con la función pulmonar. Finalmente, los sujetos de EPOC con SM mostraron unos niveles de proteínas de la oxidación más altos que los de EPOC sin SM.</p></span><span id="sec0060" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0120">Financiación</span><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Consejo Nacional de Desarrollo Científico y Tecnológico (CNPq) de Brasil. Identificación del financiamiento: 470853/2014; CNPq/MS/SCTIE/DECIT N.° 34/2014.</p></span><span id="sec0065" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0125">Conflicto de intereses</span><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran que no tienen ningún conflicto de intereses.</p></span></span>"
"textoCompletoSecciones" => array:1 [
"secciones" => array:13 [
0 => array:3 [
"identificador" => "xres1271808"
"titulo" => "Resumen"
"secciones" => array:4 [
0 => array:2 [
"identificador" => "abst0005"
"titulo" => "Objetivo"
]
1 => array:2 [
"identificador" => "abst0010"
"titulo" => "Métodos"
]
2 => array:2 [
"identificador" => "abst0015"
"titulo" => "Resultados"
]
3 => array:2 [
"identificador" => "abst0020"
"titulo" => "Conclusión"
]
]
]
1 => array:2 [
"identificador" => "xpalclavsec1176776"
"titulo" => "Palabras clave"
]
2 => array:3 [
"identificador" => "xres1271809"
"titulo" => "Abstract"
"secciones" => array:4 [
0 => array:2 [
"identificador" => "abst0025"
"titulo" => "Objective"
]
1 => array:2 [
"identificador" => "abst0030"
"titulo" => "Methods"
]
2 => array:2 [
"identificador" => "abst0035"
"titulo" => "Results"
]
3 => array:2 [
"identificador" => "abst0040"
"titulo" => "Conclusion"
]
]
]
3 => array:2 [
"identificador" => "xpalclavsec1176775"
"titulo" => "Keywords"
]
4 => array:2 [
"identificador" => "sec0005"
"titulo" => "Introducción"
]
5 => array:3 [
"identificador" => "sec0010"
"titulo" => "Material y métodos"
"secciones" => array:6 [
0 => array:2 [
"identificador" => "sec0015"
"titulo" => "Diseño del estudio y muestra"
]
1 => array:2 [
"identificador" => "sec0020"
"titulo" => "Pruebas de función pulmonar"
]
2 => array:2 [
"identificador" => "sec0025"
"titulo" => "Medición de las comorbilidades"
]
3 => array:2 [
"identificador" => "sec0030"
"titulo" => "Medición de los biomarcadores"
]
4 => array:2 [
"identificador" => "sec0035"
"titulo" => "Criterios de síndrome metabólico"
]
5 => array:2 [
"identificador" => "sec0040"
"titulo" => "Análisis estadístico"
]
]
]
6 => array:2 [
"identificador" => "sec0045"
"titulo" => "Resultados"
]
7 => array:2 [
"identificador" => "sec0050"
"titulo" => "Discusión"
]
8 => array:2 [
"identificador" => "sec0055"
"titulo" => "Conclusión"
]
9 => array:2 [
"identificador" => "sec0060"
"titulo" => "Financiación"
]
10 => array:2 [
"identificador" => "sec0065"
"titulo" => "Conflicto de intereses"
]
11 => array:2 [
"identificador" => "xack436618"
"titulo" => "Agradecimientos"
]
12 => array:1 [
"titulo" => "Bibliografía"
]
]
]
"pdfFichero" => "main.pdf"
"tienePdf" => true
"fechaRecibido" => "2019-03-21"
"fechaAceptado" => "2019-04-26"
"PalabrasClave" => array:2 [
"es" => array:1 [
0 => array:4 [
"clase" => "keyword"
"titulo" => "Palabras clave"
"identificador" => "xpalclavsec1176776"
"palabras" => array:3 [
0 => "Enfermedad pulmonar obstructiva crónica"
1 => "Síndrome metabólico"
2 => "Estrés oxidativo"
]
]
]
"en" => array:1 [
0 => array:4 [
"clase" => "keyword"
"titulo" => "Keywords"
"identificador" => "xpalclavsec1176775"
"palabras" => array:3 [
0 => "Chronic obstructive pulmonary disease"
1 => "Metabolic syndrome"
2 => "Oxidative stress"
]
]
]
]
"tieneResumen" => true
"resumen" => array:2 [
"es" => array:3 [
"titulo" => "Resumen"
"resumen" => "<span id="abst0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Objetivo</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Investigar las asociaciones entre los biomarcadores oxidantes/antioxidantes y el estado de gravedad, la función pulmonar y la presencia de síndrome metabólico (SM) en pacientes con EPOC.</p></span> <span id="abst0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">Métodos</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se incluyeron 74 sujetos, 39 con EPOC (edad 69<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7 años; mujeres 41%) y 35 para el grupo control (edad 69<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7 años; mujeres: 43%). Fueron diagnosticados con SM y asignados a uno de los 4 subgrupos: EPOC y control, con y sin SM, respectivamente. Se analizaron los productos de oxidación avanzada de proteína (AOPP), la paraoxonasa-1, la actividad de catalasa, el grupo sulfhidrilo y el hidroperóxido de lípidos totales. La función pulmonar fue analizada por medio de un pletismógrafo.</p></span> <span id="abst0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Resultados</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">El estado de gravedad de la EPOC (GOLD<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3) y la función pulmonar fueron asociados con el grupo sulfhidrilo y AOPP (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,03 para todos). La prevalencia de SM se asoció con AOPP en la EPOC (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,04). Los individuos con EPOC y SM mostraron niveles de AOPP más altos en comparación con los sujetos con EPOC sin SM (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,0001).</p></span> <span id="abst0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Conclusión</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">La gravedad de la EPOC, el deterioro de la función pulmonar y la presencia de síndrome metabólico están asociados con el estrés oxidativo en individuos con EPOC.</p></span>"
"secciones" => array:4 [
0 => array:2 [
"identificador" => "abst0005"
"titulo" => "Objetivo"
]
1 => array:2 [
"identificador" => "abst0010"
"titulo" => "Métodos"
]
2 => array:2 [
"identificador" => "abst0015"
"titulo" => "Resultados"
]
3 => array:2 [
"identificador" => "abst0020"
"titulo" => "Conclusión"
]
]
]
"en" => array:3 [
"titulo" => "Abstract"
"resumen" => "<span id="abst0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Objective</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">To investigate associations between oxidant/antioxidant biomarkers with the disease severity, pulmonary function and diagnosis of metabolic syndrome (MetS) in patients with COPD.</p></span> <span id="abst0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Methods</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Seventy-four subjects were included, 39 with COPD (age 69<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7 years; female 41%) and 35 for control group (age 69<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7 years; female 43%). They were diagnosed with MetS and allocated in one of 4 subgroups: COPD and control, with and without MetS, respectively. Advanced oxidation protein products (AOPP), paraoxonase-1, catalase activity, sulfhydryl group and total lipid hydroperoxide were assayed. Pulmonary function was performed with a plethysmograph.</p></span> <span id="abst0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Results</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">COPD severity (GOLD<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3) and pulmonary function were associated with sulfhydryl group and AOPP (<span class="elsevierStyleItalic">P<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span></span>≤<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.03 for all). The prevalence of MetS was associated with AOPP in COPD (<span class="elsevierStyleItalic">P<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.04). Individuals with COPD and MetS showed higher AOPP compared to COPD without MetS (<span class="elsevierStyleItalic">P<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.0001).</p></span> <span id="abst0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Conclusion</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">COPD severity, worse pulmonary function and presence of metabolic syndrome are associated with oxidative stress in individuals with COPD.</p></span>"
"secciones" => array:4 [
0 => array:2 [
"identificador" => "abst0025"
"titulo" => "Objective"
]
1 => array:2 [
"identificador" => "abst0030"
"titulo" => "Methods"
]
2 => array:2 [
"identificador" => "abst0035"
"titulo" => "Results"
]
3 => array:2 [
"identificador" => "abst0040"
"titulo" => "Conclusion"
]
]
]
]
"multimedia" => array:5 [
0 => array:7 [
"identificador" => "fig0005"
"etiqueta" => "Figura 1"
"tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"figura" => array:1 [
0 => array:4 [
"imagen" => "gr1.jpeg"
"Alto" => 500
"Ancho" => 2379
"Tamanyo" => 59703
]
]
"descripcion" => array:1 [
"es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Comparación de biomarcadores antioxidantes entre EPOC y grupo control con y sin SM. Los datos se expresan como media<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>desviación estándar.</p> <p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">CAT: catalasa; EPOC: enfermedad pulmonar obstructiva crónica; PON1: paraoxonasa 1; SH: grupo sulfhidrilo; SM: síndrome metabólico. *Estadísticamente significativo (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05).</p>"
]
]
1 => array:7 [
"identificador" => "fig0010"
"etiqueta" => "Figura 2"
"tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"figura" => array:1 [
0 => array:4 [
"imagen" => "gr2.jpeg"
"Alto" => 579
"Ancho" => 2398
"Tamanyo" => 64145
]
]
"descripcion" => array:1 [
"es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Comparación de los biomarcadores oxidantes entre EPOC y grupo control con y sin SM. Los datos se expresan como media<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>desviación estándar.</p> <p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">AOPP: productos de la oxidación avanzada de las proteínas; EPOC: enfermedad pulmonar obstructiva crónica; LOOH: hidroperóxidos lipídicos totales; SM: síndrome metabólico. *Estadísticamente significativo (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05).</p>"
]
]
2 => array:8 [
"identificador" => "tbl0005"
"etiqueta" => "Tabla 1"
"tipo" => "MULTIMEDIATABLA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"detalles" => array:1 [
0 => array:3 [
"identificador" => "at1"
"detalle" => "Tabla "
"rol" => "short"
]
]
"tabla" => array:3 [
"leyenda" => "<p id="spar0070" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ACCI: índice de comorbilidades de Charlson ajustado por edad; c-HDL: colesterol unido a lipoproteínas de alta densidad; c-LDL: colesterol unido a lipoproteínas de baja densidad; EPOC: Enfermedad pulmonar obstructiva crónica; FEV<span class="elsevierStyleInf">1</span>: volumen espiratorio forzado en el primer segundo; FVC: capacidad vital forzada; GOLD: Iniciativa Global para la Enfermedad Pulmonar Obstructiva Crónica; IMC: índice de masa corporal; SM: síndrome metabólico.</p><p id="spar0075" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Los datos se expresan como media<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>desviación estándar, excepto donde se indica.</p>"
"tablatextoimagen" => array:1 [
0 => array:1 [
"tabla" => array:1 [
0 => """
<table border="0" frame="\n
\t\t\t\t\tvoid\n
\t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col">Variable \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col">EPOC-SM (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>11) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col">EPOC (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>28) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col">Control-SM (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>9) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col">Control (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>26) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th></tr><tr title="table-row"><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Grupo a \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Grupo b \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Grupo c \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Grupo d \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Edad (años)</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">66,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>6 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">69,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>6,6 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">68,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>8 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">68,6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>5,9 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Mujer, n (%)</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">4 (37) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">12 (60) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">3 (34) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">12 (46) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">IMC (kg/m</span><span class="elsevierStyleSup"><span class="elsevierStyleItalic">2</span></span><span class="elsevierStyleItalic">)</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">30,2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3,5 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">26<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>5,7 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">29,2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>6,2 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">26,9<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7,2 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">ACCI (puntuación)</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">4,55<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1,2<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">4,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1,3<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">4,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1,3<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">3,9<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1,3<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">a,b,c</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">FVC% previsto</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">82<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>16<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">88<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>21<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">98<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>18 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">111<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>15<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">a,b</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">FEV</span><span class="elsevierStyleInf"><span class="elsevierStyleItalic">1</span></span><span class="elsevierStyleItalic">% previsto</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">46<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>13<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">c,d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">49<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>15<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">c,d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">90<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>17<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">a,b</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">102<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>15<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">a,b</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">FEV</span><span class="elsevierStyleInf"><span class="elsevierStyleItalic">1</span></span><span class="elsevierStyleItalic">/FVC</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">46<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>9<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">c,d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">47<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>10<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">c,d</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">74<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>5<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">a,b</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">76<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>5<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">a,b</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">GOLD 1-2, n (%)</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">4 (36) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">14 (50) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">GOLD 3-4, n (%)</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">7 (64) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">14 (50) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Biomarcadores de los factores de riesgo metabólico</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Glucosa (mg/dl) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">127,7<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>23,2 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">111,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>41,8 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">144,6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>88,2 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">119,6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>43 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Colesterol (mg/dl) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">203,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39,9 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">200,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>45 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">189<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58,2 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">193,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>37,9 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>c-LDL (mg/dl) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">123,4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>42,8 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">112,1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>36,7 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">99,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39,4 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">114,2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>34,2 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>c-HDL (mg/dl) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">42,7<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>9,7<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">b</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">67,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>20<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">a,c</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">52,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>9,11<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">*</a><span class="elsevierStyleSup">b</span> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">54,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>13,3 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Triglicéridos (mg/dl) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">186,1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>75,6 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">109,6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>84,4 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">155,7<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>84,4 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">124,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>72 \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr></tbody></table>
"""
]
]
]
"notaPie" => array:1 [
0 => array:3 [
"identificador" => "tblfn0005"
"etiqueta" => "*"
"nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0005">p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05.</p> <p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0010"><span class="elsevierStyleSup">a,b,c,d</span> Estadísticamente significativo entre grupos (p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05) expresada con las letras a b c y d (EPOC-SM, EPOC, control-SM y control, respectivamente).</p>"
]
]
]
"descripcion" => array:1 [
"es" => "<p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Características clínicas de los grupos EPOC y control con y sin SM</p>"
]
]
3 => array:8 [
"identificador" => "tbl0010"
"etiqueta" => "Tabla 2"
"tipo" => "MULTIMEDIATABLA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"detalles" => array:1 [
0 => array:3 [
"identificador" => "at2"
"detalle" => "Tabla "
"rol" => "short"
]
]
"tabla" => array:3 [
"leyenda" => "<p id="spar0090" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ACCI: índice de comorbilidades de Charlson ajustado por edad; AOPP: productos de oxidación avanzada de proteína; CAT: catalasa; GOLD: Iniciativa Global para la Enfermedad Pulmonar Obstructiva Crónica; IC 95%: intervalo de confianza del 95%; IMC: índice de masa corporal; LOOH: hidroperóxido de lípidos totales; OR: odds ratio; PON1: paraoxonasa-1; SH: grupo sulfhidrilo; SM: síndrome metabólico.</p>"
"tablatextoimagen" => array:1 [
0 => array:1 [
"tabla" => array:1 [
0 => """
<table border="0" frame="\n
\t\t\t\t\tvoid\n
\t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Variable \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Análisis univariante OR (IC 95%) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Análisis multivariante OR (IC 95%) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">Edad (años) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,07 (0,97-1,18)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0015"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">Sexo (mujer) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,18 (0,32-4,250) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">IMC (kg/m<span class="elsevierStyleSup">2</span>) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">0,90 (0,79-1,02)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0015"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">0,82 (0,66-0,97)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0010">*</a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">Historial de tabaquismo \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,9 (0,28-12,89) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">SM \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,75 (0,41-7,345) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">ACCI (puntuación) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,12 (0,67-1,8) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">AOPP (μM/l) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,01 (0,993-1,03)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0015"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,03 (1,002-1,05)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0010">*</a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">LOOH (Mm/l) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1 (1,0-1,001) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">CAT (U/mgHb) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,04 (0,97-1,15)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0015"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">SH (mM/mg proteína) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">0,99 (0,98-1,005)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0015"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">0,98 (0,96-1,001)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0010">*</a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">PON1 (U/ml) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">0,99 (0,99-1,01) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr></tbody></table>
"""
]
]
]
"notaPie" => array:2 [
0 => array:3 [
"identificador" => "tblfn0010"
"etiqueta" => "*"
"nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0015">p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05.</p>"
]
1 => array:3 [
"identificador" => "tblfn0015"
"etiqueta" => "**"
"nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0020">p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,10.</p>"
]
]
]
"descripcion" => array:1 [
"es" => "<p id="spar0085" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Características asociadas a la gravedad de la EPOC (GOLD<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3)</p>"
]
]
4 => array:8 [
"identificador" => "tbl0015"
"etiqueta" => "Tabla 3"
"tipo" => "MULTIMEDIATABLA"
"mostrarFloat" => true
"mostrarDisplay" => false
"detalles" => array:1 [
0 => array:3 [
"identificador" => "at3"
"detalle" => "Tabla "
"rol" => "short"
]
]
"tabla" => array:3 [
"leyenda" => "<p id="spar0100" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ACCI: índice de comorbilidades de Charlson ajustado por edad; AOPP: productos de oxidación avanzada de proteína; CAT: catalasa; GOLD: Iniciativa Global para la Enfermedad Pulmonar Obstructiva Crónica; IC 95%: intervalo de confianza del 95%; IMC: índice de masa corporal; LOOH: hidroperóxido de lípidos totales; OR: odds ratio; PON1: paraoxonasa-1; SH: grupo sulfhidrilo.</p>"
"tablatextoimagen" => array:1 [
0 => array:1 [
"tabla" => array:1 [
0 => """
<table border="0" frame="\n
\t\t\t\t\tvoid\n
\t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Variable \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Análisis univariante OR (IC 95%) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-head\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Análisis multivariante OR (IC 95%) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">Edad (años) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">0,913 (0,809-1,03)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0025"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">Sexo (mujer) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">3,7 (0,674-20,69) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">IMC (kg/m<span class="elsevierStyleSup">2</span>) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,166 (0,99-1,37)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0025"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">Historial de tabaquismo \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,67(0,165-16,8) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">GOLD (≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,4 (0,325-6,027) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">ACCI (puntuación) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,165 (0,65-2,09) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">AOPP (μM/l) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,04 (1,006-1,07)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0020">*</a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,05 (1,004-1,100)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0020">*</a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">LOOH (Mm/l) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1 (1,0-1001) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">CAT (U/mgHb) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,075 (0,99-1,17)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0025"><span class="elsevierStyleSup">**</span></a> \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">SH (mM/mg proteína) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,007 (0,99-1,022) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">PON1 (U/ml) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">1,004 (0,99-1,018) \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
\t\t\t\t\ttable-entry\n
\t\t\t\t " align="left" valign="\n
\t\t\t\t\ttop\n
\t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n
\t\t\t\t</td></tr></tbody></table>
"""
]
]
]
"notaPie" => array:2 [
0 => array:3 [
"identificador" => "tblfn0020"
"etiqueta" => "*"
"nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0025">p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05.</p>"
]
1 => array:3 [
"identificador" => "tblfn0025"
"etiqueta" => "**"
"nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0030">p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,10.</p>"
]
]
]
"descripcion" => array:1 [
"es" => "<p id="spar0095" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Características asociadas con el síndrome metabólico en la EPOC</p>"
]
]
]
"bibliografia" => array:2 [
"titulo" => "Bibliografía"
"seccion" => array:1 [
0 => array:2 [
"identificador" => "bibs0015"
"bibliografiaReferencia" => array:38 [
0 => array:3 [
"identificador" => "bib0195"
"etiqueta" => "1"
"referencia" => array:1 [
0 => array:1 [
"referenciaCompleta" => "Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of COPD, 2017. Disponible en: <a target="_blank" href="http://goldcopd.org/">http://goldcopd.org</a>"
]
]
]
1 => array:3 [
"identificador" => "bib0200"
"etiqueta" => "2"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Inflammatory mechanisms in patients with chronic obstructive pulmonary disease"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:1 [
0 => "P.J. Barnes"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.jaci.2016.05.011"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "J Allergy Clin Immunol."
"fecha" => "2016"
"volumen" => "138"
"paginaInicial" => "16"
"paginaFinal" => "27"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27373322"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
2 => array:3 [
"identificador" => "bib0205"
"etiqueta" => "3"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Clusters of comorbidities based on validated objective measurements and systemic inflammation in patients with chronic obstructive pulmonary disease"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "L.E. Vanfleteren"
1 => "M.A. Spruit"
2 => "M. Groenen"
3 => "S. Gaffron"
4 => "V.P. van Empel"
5 => "P.L. Bruijnzeel"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1164/rccm.201209-1665OC"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Am J Respir Crit Care Med."
"fecha" => "2013"
"volumen" => "187"
"paginaInicial" => "728"
"paginaFinal" => "735"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23392440"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
3 => array:3 [
"identificador" => "bib0210"
"etiqueta" => "4"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Metabolic syndrome: Definition, pathophysiology, and mechanisms"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:4 [
0 => "P.J. Miranda"
1 => "R.A. de Fronzo"
2 => "R.M. Califf"
3 => "J.R. Guyton"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.ahj.2004.07.013"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Am Heart J."
"fecha" => "2005"
"volumen" => "149"
"paginaInicial" => "33"
"paginaFinal" => "45"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15660032"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
4 => array:3 [
"identificador" => "bib0215"
"etiqueta" => "5"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "The prevalence of metabolic syndrome in chronic obstructive pulmonary disease: A systematic review"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:6 [
0 => "N. Cebron Lipovec"
1 => "R.J. Beijers"
2 => "B. van den Borst"
3 => "W. Doehner"
4 => "M. Lainscak"
5 => "A.M. Schols"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.3109/15412555.2016.1140732"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "COPD."
"fecha" => "2016"
"volumen" => "13"
"paginaInicial" => "399"
"paginaFinal" => "406"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26914392"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
5 => array:3 [
"identificador" => "bib0220"
"etiqueta" => "6"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Free radicals and antioxidants in normal physiological functions and human disease"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:6 [
0 => "M. Valko"
1 => "D. Leibfritz"
2 => "J. Moncol"
3 => "M.T. Cronin"
4 => "M. Mazur"
5 => "J. Telser"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.biocel.2006.07.001"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Int J Biochem Cell Biol."
"fecha" => "2007"
"volumen" => "39"
"paginaInicial" => "44"
"paginaFinal" => "84"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16978905"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
6 => array:3 [
"identificador" => "bib0225"
"etiqueta" => "7"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Evaluation of markers of inflammation and oxidative stress in COPD patients with and without cardiovascular comorbidities"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:6 [
0 => "M. Kaźmierczak"
1 => "M. Ciebiada"
2 => "A. Pękala-Wojciechowska"
3 => "M. Pawłowski"
4 => "A. Nielepkowicz-Goździńska"
5 => "A. Antczak"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.hlc.2015.01.019"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Heart Lung Circ."
"fecha" => "2015"
"volumen" => "24"
"paginaInicial" => "817"
"paginaFinal" => "823"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25797323"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
7 => array:3 [
"identificador" => "bib0230"
"etiqueta" => "8"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Oxidative stress in chronic obstructive pulmonary disease patients submitted to a rehabilitation program"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "R.A. Pinho"
1 => "D. Chiesa"
2 => "K.M. Mezzomo"
3 => "M.E. Andrades"
4 => "F. Bonatto"
5 => "D. Gelain"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.rmed.2007.02.004"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Respir Med."
"fecha" => "2007"
"volumen" => "101"
"paginaInicial" => "1830"
"paginaFinal" => "1835"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17376663"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
8 => array:3 [
"identificador" => "bib0235"
"etiqueta" => "9"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Markers of inflammation and oxidative stress in exacerbated chronic obstructive pulmonary disease"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:5 [
0 => "W.B. Gerritsen"
1 => "J. Asin"
2 => "P. Zanen"
3 => "J.M. van den Bosch"
4 => "F.J. Haas"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.rmed.2004.04.017"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Respir Med."
"fecha" => "2005"
"volumen" => "99"
"paginaInicial" => "84"
"paginaFinal" => "90"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15672854"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
9 => array:3 [
"identificador" => "bib0240"
"etiqueta" => "10"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Pulmonary function, oxidative stress and inflammatory markers in severe COPD exacerbation"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "I. Stanojkovic"
1 => "J. Kotur-Stevuljevic"
2 => "B. Milenkovic"
3 => "S. Spasic"
4 => "T. Vujic"
5 => "A. Stefanovic"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/S0954-6111(11)70008-7"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Respir Med."
"fecha" => "2011"
"volumen" => "105"
"paginaInicial" => "S31"
"paginaFinal" => "S37"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22015083"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
10 => array:3 [
"identificador" => "bib0245"
"etiqueta" => "11"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Oxidative stress in COPD"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:2 [
0 => "P.A. Kirkham"
1 => "P.J. Barnes"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1378/chest.12-2664"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Chest."
"fecha" => "2013"
"volumen" => "144"
"paginaInicial" => "266"
"paginaFinal" => "273"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23880677"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
11 => array:3 [
"identificador" => "bib0250"
"etiqueta" => "12"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Standardisation of spirometry"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "M.R. Miller"
1 => "J. Hankinson"
2 => "V. Brusasco"
3 => "F. Burgos"
4 => "R. Casaburi"
5 => "A. Coates"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1183/09031936.05.00034805"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Eur Respir J."
"fecha" => "2005"
"volumen" => "26"
"paginaInicial" => "319"
"paginaFinal" => "338"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16055882"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
12 => array:3 [
"identificador" => "bib0255"
"etiqueta" => "13"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "New reference values for forced spirometry in white adults in Brazil"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:3 [
0 => "C.A. Pereira"
1 => "T. Sato"
2 => "S.C. Rodrigues"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1590/s1806-37132007000400008"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "J Bras Pneumol."
"fecha" => "2007"
"volumen" => "33"
"paginaInicial" => "397"
"paginaFinal" => "406"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17982531"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
13 => array:3 [
"identificador" => "bib0260"
"etiqueta" => "14"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Validation of a combined comorbidity index"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:4 [
0 => "M. Charlson"
1 => "T.P. Szatrowski"
2 => "J. Peterson"
3 => "J. Gold"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/0895-4356(94)90129-5"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "J Clin Epidemiol."
"fecha" => "1994"
"volumen" => "47"
"paginaInicial" => "1245"
"paginaFinal" => "1251"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7722560"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
14 => array:3 [
"identificador" => "bib0265"
"etiqueta" => "15"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Advanced oxidation protein products as a novel marker of oxidative stress in uremia"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "V. Witko-Sarsat"
1 => "M. Friedlander"
2 => "C. Capeillere-Blandin"
3 => "T. Nguyen-Khoa"
4 => "A.T. Nguyen"
5 => "J. Zingraff"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1038/ki.1996.186"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Kidney Int."
"fecha" => "1996"
"volumen" => "49"
"paginaInicial" => "1304"
"paginaFinal" => "1313"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8731095"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
15 => array:3 [
"identificador" => "bib0270"
"etiqueta" => "16"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Hydroperoxide-initiated chemiluminescence: An assay for oxidative stress in biopsies of heart, liver, and muscle"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:3 [
0 => "B.G. Flecha"
1 => "S. Llesuy"
2 => "A. Boveris"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/0891-5849(91)90002-k"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Free Radic Biol Med."
"fecha" => "1991"
"volumen" => "10"
"paginaInicial" => "93"
"paginaFinal" => "100"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1849867"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
16 => array:3 [
"identificador" => "bib0275"
"etiqueta" => "17"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Catalase in vitro"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:1 [
0 => "H. Aebi"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/s0076-6879(84)05016-3"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Methods Enzymol."
"fecha" => "1984"
"volumen" => "105"
"paginaInicial" => "121"
"paginaFinal" => "126"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6727660"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
17 => array:3 [
"identificador" => "bib0280"
"etiqueta" => "18"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Measurement of protein thiol groups and glutathione in plasma"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:1 [
0 => "M.L. Hu"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/s0076-6879(94)33044-1"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Methods Enzymol."
"fecha" => "1994"
"volumen" => "233"
"paginaInicial" => "380"
"paginaFinal" => "385"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8015473"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
18 => array:3 [
"identificador" => "bib0285"
"etiqueta" => "19"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Determination of paraoxonase 1 status without the use of toxic organophosphate substrates"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:3 [
0 => "R.J. Richter"
1 => "G.P. Jarvik"
2 => "C.E. Furlong"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1161/CIRCGENETICS.108.811638"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Circ Cardiovasc Genet."
"fecha" => "2008"
"volumen" => "1"
"paginaInicial" => "147"
"paginaFinal" => "152"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20031556"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
19 => array:3 [
"identificador" => "bib0290"
"etiqueta" => "20"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Circulating biomarkers of oxidative stress in chronic obstructive pulmonary disease: A systematic review"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:5 [
0 => "E. Zinellu"
1 => "A. Zinellu"
2 => "A.G. Fois"
3 => "C. Carru"
4 => "P. Pirina"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1186/s12931-016-0471-z"
"Revista" => array:5 [
"tituloSerie" => "Respir Res."
"fecha" => "2016"
"volumen" => "17"
"paginaInicial" => "150"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27842552"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
20 => array:3 [
"identificador" => "bib0295"
"etiqueta" => "21"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Diagnosis and management of the metabolic syndrome: An American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute Scientific Statement"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "S.M. Grundy"
1 => "J.I. Cleeman"
2 => "S.R. Daniels"
3 => "K.A. Donato"
4 => "R.H. Eckel"
5 => "B.A. Franklin"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1161/CIRCULATIONAHA.105.169404"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Circulation."
"fecha" => "2005"
"volumen" => "112"
"paginaInicial" => "2735"
"paginaFinal" => "2752"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16157765"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
21 => array:3 [
"identificador" => "bib0300"
"etiqueta" => "22"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "The association of metabolic syndrome with adipose tissue hormones and insulin resistance in patients with COPD without co-morbidities"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "M. Minas"
1 => "K. Kostikas"
2 => "A.I. Papaioannou"
3 => "P. Mystridou"
4 => "E. Karetsi"
5 => "P. Georgoulias"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.3109/15412555.2011.619600"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "COPD."
"fecha" => "2011"
"volumen" => "8"
"paginaInicial" => "414"
"paginaFinal" => "420"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22149401"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
22 => array:3 [
"identificador" => "bib0305"
"etiqueta" => "23"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "COPD patients with and without metabolic syndrome: Clinical and functional differences"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "J. Díez-Manglano"
1 => "J. Barquero-Romero"
2 => "P. Almagro"
3 => "F.J. Cabrera"
4 => "F. López García"
5 => "L. Montero"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1007/s11739-013-0945-7"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Intern Emerg Med."
"fecha" => "2014"
"volumen" => "9"
"paginaInicial" => "419"
"paginaFinal" => "425"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23645508"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
23 => array:3 [
"identificador" => "bib0310"
"etiqueta" => "24"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Airflow obstruction and metabolic syndrome: The Guangzhou Biobank Cohort Study"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "K.B. Lam"
1 => "R.E. Jordan"
2 => "C.Q. Jiang"
3 => "G.N. Thomas"
4 => "M.R. Miller"
5 => "W.S. Zhang"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1183/09031936.00024709"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Eur Respir J."
"fecha" => "2010"
"volumen" => "35"
"paginaInicial" => "317"
"paginaFinal" => "323"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19574332"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
24 => array:3 [
"identificador" => "bib0315"
"etiqueta" => "25"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Comorbidities of COPD"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "A. Cavailles"
1 => "G. Brinchault-Rabin"
2 => "A. Dixmier"
3 => "F. Goupil"
4 => "C. Gut-Gobert"
5 => "S. Marchand-Adam"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1183/09059180.00008612"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Eur Respir Rev."
"fecha" => "2013"
"volumen" => "22"
"paginaInicial" => "454"
"paginaFinal" => "475"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24293462"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
25 => array:3 [
"identificador" => "bib0320"
"etiqueta" => "26"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Relationship between airway obstruction and incidence of metabolic syndrome in Korea: A community-based cohort study"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "C.Y. Kim"
1 => "Y. Park"
2 => "A.Y. Leem"
3 => "K.S. Chung"
4 => "J.Y. Jung"
5 => "M.S. Park"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.2147/COPD.S157453"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Int J Chron Obstruct Pulmon Dis."
"fecha" => "2018"
"volumen" => "13"
"paginaInicial" => "2057"
"paginaFinal" => "2063"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29988780"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
26 => array:3 [
"identificador" => "bib0325"
"etiqueta" => "27"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Paraoxonase 1 activity in patients with chronic obstructive pulmonary disease"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:6 [
0 => "L. Rumora"
1 => "M.G. Rajković"
2 => "L.M. Kopčinović"
3 => "D. Pancirov"
4 => "I. Čepelak"
5 => "T.Z. Grubisic"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.3109/15412555.2014.898028"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "COPD."
"fecha" => "2014"
"volumen" => "11"
"paginaInicial" => "539"
"paginaFinal" => "545"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24831724"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
27 => array:3 [
"identificador" => "bib0330"
"etiqueta" => "28"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Association of metabolic syndrome with chronic obstructive pulmonary disease in an Indian population"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:5 [
0 => "A. Acharyya"
1 => "M. Shahjahan"
2 => "F. Mesbah"
3 => "S. Dey"
4 => "L. Ali"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.4103/0970-2113.184871"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Lung India."
"fecha" => "2016"
"volumen" => "33"
"paginaInicial" => "385"
"paginaFinal" => "390"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27578930"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
28 => array:3 [
"identificador" => "bib0335"
"etiqueta" => "29"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "COPD and the metabolic syndrome: An intriguing association"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:4 [
0 => "E. Clini"
1 => "E. Crisafulli"
2 => "A. Radaeli"
3 => "M. Malerba"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1007/s11739-011-0700-x"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Intern Emerg Med."
"fecha" => "2013"
"volumen" => "8"
"paginaInicial" => "283"
"paginaFinal" => "289"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21964838"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
29 => array:3 [
"identificador" => "bib0340"
"etiqueta" => "30"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Multiple actions of high-density lipoprotein"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:4 [
0 => "M. Florentin"
1 => "E.N. Liberopoulos"
2 => "A.S. Wierzbicki"
3 => "D.P. Mikhailidis"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1097/HCO.0b013e3283043806"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Curr Opin Cardiol."
"fecha" => "2008"
"volumen" => "23"
"paginaInicial" => "370"
"paginaFinal" => "378"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18520722"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
30 => array:3 [
"identificador" => "bib0345"
"etiqueta" => "31"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Pathogenesis of COPD. Part II. Oxidative-antioxidative imbalance"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:1 [
0 => "J.C. Mak"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:1 [
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Int J Tuberc Lung Dis."
"fecha" => "2008"
"volumen" => "12"
"paginaInicial" => "368"
"paginaFinal" => "374"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18371260"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
31 => array:3 [
"identificador" => "bib0350"
"etiqueta" => "32"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Correlation of oxidative status with BMI and lung function in COPD"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:5 [
0 => "A. Vibhuti"
1 => "E. Arif"
2 => "D. Deepak"
3 => "B. Singh"
4 => "M.A. Pasha"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.clinbiochem.2007.04.020"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Clin Biochem."
"fecha" => "2007"
"volumen" => "40"
"paginaInicial" => "958"
"paginaFinal" => "963"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17631288"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
32 => array:3 [
"identificador" => "bib0385"
"etiqueta" => "33"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Increased oxidative stress and altered levels of nitric oxide and peroxynitrite in Tunisian patients with chronic obstructive pulmonary disease: Correlation with disease severity and airflow obstruction"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "A. Ben Anes"
1 => "H. Fetoui"
2 => "S. Bchir"
3 => "H. ben Nasr"
4 => "H. Chahdoura"
5 => "E. Chabchoub"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1007/s12011-014-0087-4"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Biol Trace Elem Res."
"fecha" => "2014"
"volumen" => "161"
"paginaInicial" => "20"
"paginaFinal" => "31"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25074430"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
33 => array:3 [
"identificador" => "bib0390"
"etiqueta" => "34"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Plasma protein thiols: An early marker of oxidative stress in asthma and chronic obstructive pulmonary disease"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "A. Zinellu"
1 => "A.G. Fois"
2 => "S. Sotgia"
3 => "E. Zinellu"
4 => "F. Bifulco"
5 => "G. Pintus"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1111/eci.12582"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Eur J Clin Invest"
"fecha" => "2016"
"volumen" => "46"
"paginaInicial" => "181"
"paginaFinal" => "188"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26681451"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
34 => array:3 [
"identificador" => "bib0365"
"etiqueta" => "35"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Increased oxidative stress and altered levels of antioxidants in chronic obstructive pulmonary disease"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:3 [
0 => "A. Nadeem"
1 => "H.G. Raj"
2 => "S.K. Chhabra"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1007/s10753-006-8965-3"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Inflammation."
"fecha" => "2005"
"volumen" => "29"
"paginaInicial" => "23"
"paginaFinal" => "32"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16502343"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
35 => array:3 [
"identificador" => "bib0370"
"etiqueta" => "36"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "The thiol pool in human plasma: The central contribution of albumin to redox processes"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:3 [
0 => "L. Turell"
1 => "R. Radi"
2 => "B. Alvarez"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1016/j.freeradbiomed.2013.05.050"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Free Radic Biol Med."
"fecha" => "2013"
"volumen" => "65"
"paginaInicial" => "244"
"paginaFinal" => "253"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23747983"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
36 => array:3 [
"identificador" => "bib0375"
"etiqueta" => "37"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Effect of spirulina intervention on oxidative stress, antioxidant status, and lipid profile in chronic obstructive pulmonary disease patients"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => false
"autores" => array:4 [
0 => "M. Ismail"
1 => "M.F. Hossain"
2 => "A.R. Tanu"
3 => "H.U. Shekhar"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1155/2015/486120"
"Revista" => array:5 [
"tituloSerie" => "Biomed Res Int."
"fecha" => "2015"
"volumen" => "2015"
"paginaInicial" => "486120"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25685791"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
37 => array:3 [
"identificador" => "bib0380"
"etiqueta" => "38"
"referencia" => array:1 [
0 => array:2 [
"contribucion" => array:1 [
0 => array:2 [
"titulo" => "Association of metabolic syndrome risk factors with selected markers of oxidative status and microinflammation in healthy omnivores and vegetarians"
"autores" => array:1 [
0 => array:2 [
"etal" => true
"autores" => array:6 [
0 => "K. Sebekova"
1 => "P. Boor"
2 => "M. Valanchovicova"
3 => "P. Blazicek"
4 => "V. Parrak"
5 => "K. Babinska"
]
]
]
]
]
"host" => array:1 [
0 => array:2 [
"doi" => "10.1002/mnfr.200500170"
"Revista" => array:6 [
"tituloSerie" => "Mol Nutr Food Res."
"fecha" => "2006"
"volumen" => "50"
"paginaInicial" => "858"
"paginaFinal" => "868"
"link" => array:1 [
0 => array:2 [
"url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16917805"
"web" => "Medline"
]
]
]
]
]
]
]
]
]
]
]
]
"agradecimientos" => array:1 [
0 => array:4 [
"identificador" => "xack436618"
"titulo" => "Agradecimientos"
"texto" => "<p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores agradecen al Consejo Nacional de Desarrollo Científico y Tecnológico (CNPq) de Brasil el apoyo financiero.</p>"
"vista" => "all"
]
]
]
"idiomaDefecto" => "es"
"url" => "/00142565/0000021900000009/v3_201912041807/S0014256519301420/v3_201912041807/es/main.assets"
"Apartado" => array:4 [
"identificador" => "1062"
"tipo" => "SECCION"
"es" => array:2 [
"titulo" => "Originales"
"idiomaDefecto" => true
]
"idiomaDefecto" => "es"
]
"PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/00142565/0000021900000009/v3_201912041807/S0014256519301420/v3_201912041807/es/main.pdf?idApp=WRCEE&text.app=https://www.revclinesp.es/"
"EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256519301420?idApp=WRCEE"
]