was read the article
array:24 [ "pii" => "S0014256513002270" "issn" => "00142565" "doi" => "10.1016/j.rce.2013.06.008" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-12-01" "aid" => "802" "copyright" => "Elsevier España, S.L.. Todos los derechos reservados" "copyrightAnyo" => "2013" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "sco" "cita" => "Rev Clin Esp. 2013;213:435-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 984 "formatos" => array:2 [ "HTML" => 521 "PDF" => 463 ] ] "Traduccion" => array:1 [ "en" => array:19 [ "pii" => "S2254887413001112" "issn" => "22548874" "doi" => "10.1016/j.rceng.2013.06.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-12-01" "aid" => "802" "copyright" => "Elsevier España, S.L." "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "sco" "cita" => "Rev Clin Esp. 2013;213:435-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 245 "HTML" => 245 ] "en" => array:12 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Brief original</span>" "titulo" => "Diagnostic yield of fine-needle aspiration puncture for cytology of multifocal liver lesions: A comparison between image-guided and blind aspirations" "tienePdf" => "en" "tieneTextoCompleto" => "en" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "en" 1 => "es" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "435" "paginaFinal" => "439" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "es" => array:1 [ "titulo" => "Rentabilidad diagnóstica de la punción-aspiración con aguja fina para citología en lesiones hepáticas multifocales: comparación entre la punción a ciegas vs. la dirigida por imagen" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "en" => true "es" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "en" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "R.M. Palma, S. Bielsa, M.J. Panadés, M. Pardina, J.M. Porcel" "autores" => array:5 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "R.M." "apellidos" => "Palma" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "S." "apellidos" => "Bielsa" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "M.J." "apellidos" => "Panadés" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "M." "apellidos" => "Pardina" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "J.M." "apellidos" => "Porcel" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "en" "Traduccion" => array:1 [ "es" => array:9 [ "pii" => "S0014256513002270" "doi" => "10.1016/j.rce.2013.06.008" "estado" => "S300" "subdocumento" => "" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256513002270?idApp=WRCEE" ] ] "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S2254887413001112?idApp=WRCEE" "url" => "/22548874/0000021300000009/v2_201403190019/S2254887413001112/v2_201403190019/en/main.assets" ] ] "itemSiguiente" => array:18 [ "pii" => "S0014256513002907" "issn" => "00142565" "doi" => "10.1016/j.rce.2013.09.002" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-12-01" "aid" => "836" "copyright" => "Elsevier España, S.L." "documento" => "simple-article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "edi" "cita" => "Rev Clin Esp. 2013;213:440-1" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 738 "formatos" => array:2 [ "HTML" => 374 "PDF" => 364 ] ] "es" => array:10 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Editorial</span>" "titulo" => "Bolonia: una oportunidad perdida. La heterogeneidad de los estudios de Medicina en España" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "440" "paginaFinal" => "441" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Bologna: A lost opportunity. The heterogeneity of Medical education in Spain" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "J.V. Saz Pérez" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "J.V." "apellidos" => "Saz Pérez" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256513002907?idApp=WRCEE" "url" => "/00142565/0000021300000009/v1_201311270004/S0014256513002907/v1_201311270004/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:19 [ "pii" => "S0014256513002269" "issn" => "00142565" "doi" => "10.1016/j.rce.2013.06.007" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-12-01" "aid" => "801" "copyright" => "Elsevier España, S.L." "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Rev Clin Esp. 2013;213:428-34" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 672 "formatos" => array:2 [ "HTML" => 465 "PDF" => 207 ] ] "en" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original article</span>" "titulo" => "Ranking Spain's Medical Schools by their performance in the national residency examination" "tienePdf" => "en" "tieneTextoCompleto" => "en" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "en" 1 => "es" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "428" "paginaFinal" => "434" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "es" => array:1 [ "titulo" => "Clasificación de las facultades de medicina españolas según sus resultados en el MIR" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "en" => true "es" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "en" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figure 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 1116 "Ancho" => 1447 "Tamanyo" => 166041 ] ] "descripcion" => array:1 [ "en" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Distribution of national MIR rankings within each medical school,<span class="elsevierStyleSup">a</span> 2011. (a) The horizontal axis measures the standardized ranking among all candidates nationwide, while the vertical axis measures the standardized ranking within each medical school. Each curve corresponds to the cumulative distribution for a particular medical school. The leftmost curve corresponds to medical school #1, while the rightmost corresponds to medical school #29. The horizontal line drawn at the level 50 corresponds to the median student within each medical school. The points of intersection of this horizontal line with each curve correspond to the national ranking of the median student within each medical school (the numerical value separating the higher half of the graduates in one medical school from the lower half according to the 2011 MIR exam results). Thus, the last position 6873 becomes 100 and the median position 3437 becomes 50. The vertical axis measures the standardized ranking within each medical school. Thus, position 1477 out of 6873 (median for medical school # 1 with a standardized ranking of 21 out of 100) corresponds to the intersection of leftmost curve with the horizontal line drawn at the level 50. It signifies that 50% of the graduates from medical school # 1 were among the best 21% of all graduates taking the 2011 MIR examination. Position 4811 out of 6873 (standardized ranking of 70 out of 100) for medical school # 29 corresponds to the intersection of right most curve with the horizontal line drawn at the level 50. It signifies that 50% of the graduates from medical school # 29 obtained position numbers above 70% of all graduates taking the 2011 MIR examination.</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "B.G. Lopez-Valcarcel, V. Ortún, P. Barber, J.E. Harris, B. García" "autores" => array:5 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "B.G." "apellidos" => "Lopez-Valcarcel" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "V." "apellidos" => "Ortún" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "P." "apellidos" => "Barber" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "J.E." "apellidos" => "Harris" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "B." "apellidos" => "García" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "en" "Traduccion" => array:1 [ "en" => array:9 [ "pii" => "S2254887413001288" "doi" => "10.1016/j.rceng.2013.10.001" "estado" => "S300" "subdocumento" => "" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "idiomaDefecto" => "en" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S2254887413001288?idApp=WRCEE" ] ] "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256513002269?idApp=WRCEE" "url" => "/00142565/0000021300000009/v1_201311270004/S0014256513002269/v1_201311270004/en/main.assets" ] "es" => array:18 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original Breve</span>" "titulo" => "Rentabilidad diagnóstica de la punción-aspiración con aguja fina para citología en lesiones hepáticas multifocales: comparación entre la punción a ciegas vs. la dirigida por imagen" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "435" "paginaFinal" => "439" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "R.M. Palma, S. Bielsa, M.J. Panadés, M. Pardina, J.M. Porcel" "autores" => array:5 [ 0 => array:3 [ "nombre" => "R.M." "apellidos" => "Palma" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 1 => array:3 [ "nombre" => "S." "apellidos" => "Bielsa" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 2 => array:3 [ "nombre" => "M.J." "apellidos" => "Panadés" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] ] ] 3 => array:3 [ "nombre" => "M." "apellidos" => "Pardina" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">c</span>" "identificador" => "aff0015" ] ] ] 4 => array:4 [ "nombre" => "J.M." "apellidos" => "Porcel" "email" => array:1 [ 0 => "jporcelp@yahoo.es" ] "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">¿</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:3 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Servicio de Medicina Interna, Hospital Universitario Arnau de Vilanova, Instituto de Investigación Biomédica de Lleida, Lleida, España" "etiqueta" => "a" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Servicio de Anatomía Patológica, Hospital Universitario Arnau de Vilanova, Instituto de Investigación Biomédica de Lleida, Lleida, España" "etiqueta" => "b" "identificador" => "aff0010" ] 2 => array:3 [ "entidad" => "Servicio de Radiología, Hospital Universitario Arnau de Vilanova, Instituto de Investigación Biomédica de Lleida, Lleida, España" "etiqueta" => "c" "identificador" => "aff0015" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Diagnostic yield of fine-needle aspiration puncture for cytology of multifocal liver lesions: A comparison between image-guided and blind aspirations" ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><elsevierMultimedia ident="tb0005"></elsevierMultimedia></p><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0085">Introducción</span><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La punción-aspiración con aguja fina (PAAF) guiada por técnicas radiológicas (tomografía computarizada [TC] o ecografía) es un método eficaz y poco invasivo que permite un diagnóstico citológico rápido de las lesiones ocupantes de espacio (LOES) hepáticas<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1–3</span></a>. En muchos centros, tras la detección de LOES hepáticas con una técnica de imagen, el clínico debe solicitar la realización de una PAAF mediante guía radiológica en un segundo tiempo, con la consiguiente demora diagnóstica, duplicidad de pruebas y coste. En los pacientes con hepatomegalia palpable y LOES demostradas por técnica de imagen es factible realizar la PAAF a ciegas a la cabecera del paciente. El objetivo de este estudio fue comparar la rentabilidad diagnóstica de la PAAF de LOES hepáticas realizada a ciegas o bajo control radiológico para la confirmación de malignidad.</p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0090">Pacientes y métodos</span><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A partir de un registro anatomopatológico se revisaron retrospectivamente las historias clínicas de 270 pacientes consecutivos sometidos a una PAAF hepática entre enero de 1997 y diciembre de 2011 en el Hospital Universitario Arnau de Vilanova de Lleida. Se extrajeron los siguientes datos: sexo, edad, naturaleza del tumor hepático, tipo de técnica utilizada para obtener la muestra citológica, informe patológico y evolución del paciente. Se excluyeron los pacientes con una lesión hepática benigna o quística (28 pacientes), 2 o menos lesiones hepáticas (50 pacientes), o un historial clínico incompleto (23 pacientes). La población de estudio incluyó 169 pacientes con LOES hepáticas múltiples (3 o más lesiones) secundarias a un tumor maligno. La realización del estudio fue aprobada por el comité ético de nuestro centro.</p><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Las PAAF hepáticas a ciegas las realizaron 2 internistas a la cabecera del paciente, sobre un hígado palpable en la región epigástrica, en el que previamente se había demostrado por una prueba de imagen la existencia de múltiples LOES y la ausencia de ascitis perihepática. Se utilizó una aguja espinal ultrafina 25G, según una técnica descrita previamente<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>. Dos radiólogos llevaron a cabo las PAAF guiadas por ecografía o, más comúnmente TC, con una aguja 22G y succión con una pistola de aspiración. Se utilizó heparina para purgar la aguja 25G en las PAAF realizadas a ciegas, pero no en las guiadas radiológicamente. Todos los pacientes sometidos a PAAF tenían una cifra de plaquetas mayor de 50.000<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>μl y no estaban recibiendo tratamiento anticoagulante oral.</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En todos los casos, el material citológico obtenido se procesó inmediatamente con una tinción rápida Diff-Quick para corroborar la presencia de hepatocitos o células atípicas. Posteriormente se efectuó una tinción de Papanicolaou sobre los frotis y, si había material suficiente, se generó un bloque celular que se tiñó con hematoxilina-eosina. En los pacientes con PAAF hepática negativa, se asumía el diagnóstico de metástasis hepáticas si el contexto clínico era compatible y se había demostrado citohistológicamente un tumor primario.</p><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para evaluar la asociación entre variables cualitativas y cuantitativas con la rentabilidad diagnóstica de la primera citología, se utilizaron las pruebas <span class="elsevierStyleItalic">F</span> de Fisher y <span class="elsevierStyleItalic">U</span> de Mann-Whitney, respectivamente. Para conocer la influencia del tipo de técnica a ciegas o mediante guía radiológica, sobre la rentabilidad de la citología, ajustada por el tipo de tumor se empleó un análisis de remisión logística binaria. La significación estadística se estableció para una p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,05. Los análisis se realizaron con el paquete estadístico SPSS<span class="elsevierStyleSup">®</span> versión 18.0 (Chicago, IL, EE. UU.).</p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0095">Resultados</span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se incluyeron 169 pacientes a los que se realizó una PAAF hepática con control radiológico (114) o a ciegas (55). Se repitieron 12 PAAF en el primer grupo y 9 en el segundo, todas bajo control radiológico, por lo que el número total de procedimientos fue de 190. No hubo diferencias en los 2 grupos con respecto al tamaño de la lesión hepática mayor (5,5 vs. 6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,75), número de pacientes con más de 10 lesiones (81 vs. 100%; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,32), ocupación de los 2 lóbulos hepáticos (83 vs. 80%; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,64), existencia de hepatomegalia (74 vs. 87%; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,51), y origen del tumor que invadía el hígado, aunque los pacientes sometidos a una PAAF guiada por imagen eran algo más jóvenes (65 vs. 69 años; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,02) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La primera citología (frotis) obtenida bajo control radiológico fue diagnóstica en 75 (66%) pacientes, mientras que la realizada a ciegas lo fue en 41 (75%). El bloque celular fue positivo en 85 de 114 (75%) y 16 de 38 (42%) casos, respectivamente. Dada la positividad del bloque en 20 procedimientos radiológicos y 2 a ciegas en los que la citología había sido negativa, la rentabilidad diagnóstica global de una primera PAAF se elevó al 83% (IC 95%: 75-89%) y 78% (IC 95%: 66-87%; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,42), respectivamente. Una segunda PAAF incrementó la rentabilidad hasta el 93% (IC 95%: 71-97%) (106 y 51 pacientes diagnosticados, respectivamente) para ambos grupos, puesto que 19 (90,5%) de las 21 PAAF que se repitieron (todas guiadas por técnicas radiológicas) fueron positivas.</p><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La rentabilidad de la citología no varió en función del tipo de tumor hepático (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>). Un análisis multivariante tampoco encontró diferencias en la rentabilidad de la PAAF hepática según la técnica utilizada (a ciegas o mediante guía radiológica) o el origen del tumor primario.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Ningún paciente sufrió complicaciones mayores (muerte o necesidad de cirugía) a consecuencia del procedimiento, aunque la naturaleza retrospectiva de la serie no permitió una recogida fiable de efectos secundarios menores como dolor o hematoma local.</p></span><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0100">Discusión</span><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La eficacia diagnóstica de la PAAF ciega de LOES hepáticas múltiples cuando el hígado es palpable a la exploración física es cercana al 80%, un porcentaje parecido al obtenido cuando la punción se realiza bajo control radiológico. Las LOES hepáticas son un problema común en la práctica clínica<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0025"><span class="elsevierStyleSup">5</span></a>. Las PAAF hepáticas guiadas por técnicas de imagen han demostrado ser seguras y precisas para el diagnóstico de malignidad, con sensibilidades que varían, según los estudios del 67 al 100%<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1–3,6–8</span></a>. Edoute et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a> describieron que la sensibilidad de 332 PAAF hepáticas realizadas a ciegas fue del 82%, parecida a la encontrada en 142 PAAF guiadas ecográficamente (87%) y en 13 dirigidas por TC (78%). Solo el 60% de los pacientes tenían una hepatomegalia palpable en la exploración física y el 32% de las lesiones hepáticas fueron benignas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>.</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En nuestro estudio, la purga de la aguja espinal con heparina antes de la PAAF ciega probablemente permitió obtener más material para frotis, pero obligó muchas veces a generar un botón celular artificial con agar; de ahí el menor número de bloques celulares obtenidos con dicha modalidad técnica. Por otro lado, las PAAF guiadas por imagen se realizaron con una aguja de mayor calibre (22G) que las obtenidas a ciegas (25G), lo que podría explicar la ligera, aunque no significativa, mayor rentabilidad diagnóstica, al propiciar la obtención de más material.</p><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Las complicaciones después de una PAAF hepática son excepcionales<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0015"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>. La mortalidad relacionada con el procedimiento fue del 0,018% en una serie de 10.766 PAAF realizadas bajo control ecográfico<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>. Se ha descrito la posibilidad de implantación de metástasis en el trayecto de la aguja, aunque también se considera una rareza; en el hepatocarcinoma se estima que ocurre entre el 0,003 y el 5% de los casos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a>.</p><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La principal limitación del estudio es su naturaleza retrospectiva y la selección de los pacientes que se sometieron a una PAAF ciega: solo aquellos con hígado palpable en el epigastrio o hipocondrio derecho, en los que se había demostrado previamente por alguna técnica de imagen la presencia de múltiples LOES hepáticas sólidas. Los resultados obtenidos con la PAAF ciega no pueden, por consiguiente, extenderse a pacientes con características diferentes, para los que la PAAF guiada por imagen sería de elección. La PAAF ciega se podría, por tanto, considerar en aquellos pacientes con las características descritas en este estudio, cuando no se dispone de un ecógrafo portátil y se quiere evitar la demora en la realización del procedimiento por parte de un radiólogo intervencionista. La técnica de PAAF ciega requiere un mínimo aprendizaje y puede realizarla el clínico a la cabecera del paciente. Nuestro estudio no evalúa la utilidad de una segunda PAAF a ciegas cuando la primera es negativa, aunque en estas circunstancias probablemente sea aconsejable efectuar el procedimiento bajo control radiológico, a tenor de la alta rentabilidad obtenida.</p><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En conclusión, la realización de una PAAF ciega a la cabecera de un paciente con hígado tumoral palpable tiene una buena rentabilidad diagnóstica, parecida a la obtenida con la misma técnica bajo control ecográfico, e independiente del tipo de tumor que invade el hígado.</p></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0105">Autorías</span><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><ul class="elsevierStyleList" id="lis0005"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0005"><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Concepción y diseño del manuscrito: J.M. Porcel y S. Bielsa.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0010"><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Recogida de datos: R.M. Palma, S. Bielsa, M.J. Panadés y M. Pardina.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0015"><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Análisis e interpretación de los datos: S. Bielsa, R.M. Palma y J.M. Porcel.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0020"><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Redacción, revisión y aprobación del manuscrito remitido: J.M. Porcel, R.M. Palma, S. Bielsa, M.J. Panadés y M. Pardina.</p></li></ul></p></span><span id="sec0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0110">Conflicto de intereses</span><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran que no tienen ningún conflicto de intereses.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:11 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "xres294743" "titulo" => array:6 [ 0 => "Resumen" 1 => "Antecedentes" 2 => "Objetivo" 3 => "Métodos" 4 => "Resultados" 5 => "Conclusión" ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec278663" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "xres294744" "titulo" => array:6 [ 0 => "Abstract" 1 => "Background" 2 => "Objective" 3 => "Methods" 4 => "Results" 5 => "Conclusion" ] ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec278664" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Introducción" ] 5 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Pacientes y métodos" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0025" "titulo" => "Resultados" ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0030" "titulo" => "Discusión" ] 8 => array:2 [ "identificador" => "sec0035" "titulo" => "Autorías" ] 9 => array:2 [ "identificador" => "sec0040" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 10 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2013-01-20" "fechaAceptado" => "2013-06-16" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec278663" "palabras" => array:3 [ 0 => "Punción-aspiración con aguja fina" 1 => "Metástasis hepáticas" 2 => "Hepatocarcinoma" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec278664" "palabras" => array:3 [ 0 => "Fine-needle aspiration puncture" 1 => "Liver metastases" 2 => "Hepatocellular carcinoma" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:2 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Antecedentes</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">En los pacientes con hepatomegalia palpable y lesiones ocupantes de espacio demostradas por técnica de imagen es factible realizar la punción-aspiración con aguja fina (PAAF) a ciegas a la cabecera del paciente.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">Objetivo</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Comparar la rentabilidad diagnóstica de la PAAF realizada a ciegas o bajo control radiológico en los pacientes con hepatomegalia y múltiples lesiones ocupantes de espacio sólidas en hígado, demostradas por ecografía.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Métodos</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Estudio retrospectivo de 169 PAAF consecutivas de hígados tumorales, realizadas a ciegas en la cabecera del paciente por un internista (55 casos) o guiadas por imagen por parte de un radiólogo (114 casos).</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Resultados</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">La rentabilidad diagnóstica de la técnica realizada a ciegas para demostrar malignidad fue del 78% (IC 95%: 66-87%) vs. 83% (IC 95%: 75-89%; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,42) obtenido en las PAAF guiadas por imagen. La rentabilidad diagnóstica no varió en función del tipo de tumor que invadía el hígado.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0030">Conclusión</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">La PAAF a ciegas en los pacientes con hepatomegalia tumoral palpable debida a LOES múltiples es tan eficaz como la realizada bajo control radiológico.</p>" ] "en" => array:2 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Background</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">In patients with palpable hepatomegaly and space occupying lesions demonstrated by imaging techniques, blind fine needle aspiration puncture (FNAP) at the patient's bedside is feasible.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Objective</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">To compare the diagnostic yield of the fine needle aspiration puncture (FNAP) performed blindly or under radiological control in patients with hepatomegaly and multiple solid space occupying lesions in the liver, demonstrated by ultrasonography.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Methods</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">A retrospective study was made of 169 consecutive FNAPs of liver tumors performed either blindly at the bedside by an internist (55 patients) or imaged-guided by a radiologist (114 patients).</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0055">Results</span><p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">The diagnostic yield of the technique performed blindly to demonstrate malignancy was 78% (95% confidence interval [CI]: 66-87%) versus 83% (95% CI: 75-89%, <span class="elsevierStyleItalic">P</span>=.42) obtained in the image-guided FNAPs. The diagnostic yield did not vary based on type of tumor invading the liver.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0060">Conclusion</span><p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Blind FNAP procedures in patients with palpable enlarged liver due to solid space occupying lesions is as effective as those performed under radiological control.</p>" ] ] "multimedia" => array:3 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabla 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:3 [ "leyenda" => "<p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">DE: desviación estándar; PAAF: punción-aspiración con aguja fina.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">A ciegas N<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>55(%) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Guiada radiológicamente N<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>114(%) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Valor de p \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Sexo masculino</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">40 (72) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">73 (64) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,26<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0025"><span class="elsevierStyleSup">e</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Edad (media</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">±</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">DE)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">69<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>11 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">65<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,02<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0030"><span class="elsevierStyleSup">f</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="4" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="4" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Tipo de tumor</span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Gastrointestinal \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">21 (42)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005"><span class="elsevierStyleSup">a</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">60 (53)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0010"><span class="elsevierStyleSup">b</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,34<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0025"><span class="elsevierStyleSup">e</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Pulmón \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">13 (23) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">13 (11) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Hepatocarcinoma \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">8 (13) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">17 (15) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Origen desconocido \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">8 (14) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">15 (13) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Mama \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3 (5) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4 (4) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Otros \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2 (3)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0015"><span class="elsevierStyleSup">c</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">5 (4)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0020"><span class="elsevierStyleSup">d</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab429522.png" ] ] ] "notaPie" => array:6 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0005" "etiqueta" => "a" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0005">Páncreas (7), colon (8), gástrico (3), colangiocarcinoma (2) e intestino delgado (1).</p>" ] 1 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0010" "etiqueta" => "b" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0010">Páncreas (21), colon (18), gástrico (11), colangiocarcinoma (9) e intestino delgado (1).</p>" ] 2 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0015" "etiqueta" => "c" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0015">Carcinoma vesical (1) y tumor neuroendocrino (1).</p>" ] 3 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0020" "etiqueta" => "d" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0020">Carcinoma del seno etmoidal (1), amígdala (1), cavum (1), vegija (1) y linfoma (1).</p>" ] 4 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0025" "etiqueta" => "e" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0025">Prueba <span class="elsevierStyleItalic">F</span> de Fisher.</p>" ] 5 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0030" "etiqueta" => "f" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0030">Prueba <span class="elsevierStyleItalic">U</span> de Mann-Whitney.</p>" ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Características de los pacientes y tipo de tumor sometido a PAAF hepática</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabla 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:3 [ "leyenda" => "<p id="spar0070" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">PAAF: punción-aspiración con aguja fina.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Origen del tumor \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">A ciegas N<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>55(%) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Guiada radiológicamente N<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>114(%) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Valor de p<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0035"><span class="elsevierStyleSup">a</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Gastrointestinal \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">15 (71) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">49 (82) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,358 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Pulmón \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">11 (85) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">11 (85) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,703 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Hepatocarcinoma \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6 (75) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">14 (82) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,525 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Origen desconocido \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">8 (100) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">12 (80) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,289 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Mama \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2 (67) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4 (100) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,429 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Otros \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 (50) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">5 (100) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,286 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Total \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">43 (78) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">95 (83) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,525 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab429523.png" ] ] ] "notaPie" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0035" "etiqueta" => "a" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0035">Prueba de Fisher.</p>" ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Rentabilidad diagnóstica de una primera PAAF (frotis y botón celular) dependiendo de la técnica y el tipo de tumor</p>" ] ] 2 => array:5 [ "identificador" => "tb0005" "tipo" => "MULTIMEDIATEXTO" "mostrarFloat" => false "mostrarDisplay" => true "texto" => array:1 [ "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">¿Qué sabemos?</span><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El diagnóstico de los pacientes con lesiones ocupantes de espacio hepáticas con sospecha de malignidad, puede realizarse de forma rentable mediante la punción-aspiración con aguja fina guiada (PAAF) mediante técnica de imagen. Se ha descrito que la realización de esta técnica a ciegas cuando existe hepatomegalia palpable puede ser también una técnica fiable y segura.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0080">¿Qué aporta este estudio?</span><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La realización de PAAF de las lesiones ocupantes de espacio hepáticas guiada por ecografía es una práctica sencilla, segura y rentable, y cada vez más generalizada. Sin embargo, en aquellas situaciones en que no se disponga de la técnica, la realización de la PAAF en pacientes con lesiones ocupantes de espacio hepáticas con sospecha de malignidad y con hepatomegalia palpable puede ser también una alternativa, ya que ofrece seguridad y rentabilidad diagnóstica parecida a la realizada bajo control radiológico.<span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los Editores</p></span></span>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:10 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Fine needle aspiration cytology in the diagnosis of liver lesions" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "W. Ding" 1 => "X.J. He" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Hepatobiliariy Pancreat Dis Int" "fecha" => "2004" "volumen" => "3" "paginaInicial" => "90" "paginaFinal" => "92" ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Fine-needle aspiration biopsy of hepatic lesions. Computerized tomographic-guided versus endoscopic ultrasound-guided FNA" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "R. Crowe" 1 => "M.A. Eloubeidi" 2 => "D.C. Chhieng" 3 => "N.C. Jhala" 4 => "D. Jhala" 5 => "I.A. Eltoum" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Cancer Cytopathol" "fecha" => "2006" "volumen" => "108" "paginaInicial" => "180" "paginaFinal" => "185" ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Fine-needle aspiration biopsy of hepatocellular carcinoma and related hepatocellular nodular lesions in cirrhosis: Controversies, challenges and expectations" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "A. Wee" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.4061/2011/587936" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Patholog Res Int" "fecha" => "2011" "volumen" => "2011" "paginaInicial" => "587936" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21789263" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "PAAF de LOES hepáticas" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.M. Porcel" 1 => "R. Palma" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:4 [ "titulo" => "Procedimientos en Medicina Interna" "paginaInicial" => "279" "paginaFinal" => "282" "serieFecha" => "2011" ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Value of ultrasonography-guided fine needle aspiration cytology in the investigative sequence of hepatic lesions with an emphasis on hepatocellular carcinoma" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "M.C. Swamy" 1 => "C. Arathi" 2 => "C. Kodandaswamy" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.4103/0970-9371.86344" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Cytol" "fecha" => "2011" "volumen" => "28" "paginaInicial" => "178" "paginaFinal" => "184" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22090691" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "6" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Imaging-guided and nonimaging-guided fine needle aspiration of liver lesions: Experience with 406 patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "Y. Edoute" 1 => "O. Tibon-Fisher" 2 => "S.A. Ben-Haim" 3 => "E. Malberger" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Surg Oncol" "fecha" => "1991" "volumen" => "48" "paginaInicial" => "246" "paginaFinal" => "251" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1745049" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "7" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Fine-needle aspiration biopsy of the liver: A multicenter study of 602 radiologically guided FNA" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "G. Hertz" 1 => "V.B. Reddy" 2 => "L. Green" 3 => "D. Spitz" 4 => "R. Massarani-Wafai" 5 => "S.M. Selvaggi" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Diagn Cytopathol" "fecha" => "2000" "volumen" => "23" "paginaInicial" => "326" "paginaFinal" => "328" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11074627" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "8" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Non-imaging-guided fine-needle aspiration of liver lesions: A retrospective study of 279 patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "Y. Edoute" 1 => "E. Malberger" 2 => "O. Tibon-Fishe" 3 => "N. Assy" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "World J Gastroenterol" "fecha" => "1999" "volumen" => "5" "paginaInicial" => "98" "paginaFinal" => "102" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11819402" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0091674902913291" "estado" => "S300" "issn" => "00916749" ] ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "9" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Complications of ultrasonically guided fine-needle abdominal biopsy. Results of a multicenter Italian study and review of the literature" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "The Cooperative Italian Study Group" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "F. Fornari" 1 => "G. Civardi" 2 => "L. Cavanna" 3 => "M. di Stasi" 4 => "S. Rossi" 5 => "G. Sbolli" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Scand J Gastroenterol" "fecha" => "1989" "volumen" => "24" "paginaInicial" => "949" "paginaFinal" => "955" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2688068" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "10" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Assessment of the benefits and risks of percutaneous biopsy before surgical resection of hepatocellular carcinoma" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "F. Durand" 1 => "J.M. Regimbeau" 2 => "J. Belghiti" 3 => "A. Sauvanet" 4 => "V. Vilgrain" 5 => "B. Terris" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Hepatol" "fecha" => "2001" "volumen" => "35" "paginaInicial" => "254" "paginaFinal" => "258" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11580148" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/00142565/0000021300000009/v1_201311270004/S0014256513002270/v1_201311270004/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "990" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Original breve" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/00142565/0000021300000009/v1_201311270004/S0014256513002270/v1_201311270004/es/main.pdf?idApp=WRCEE&text.app=https://www.revclinesp.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0014256513002270?idApp=WRCEE" ]
Year/Month | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 October | 0 | 2 | 2 |
2024 September | 0 | 4 | 4 |
2024 July | 0 | 4 | 4 |
2024 March | 0 | 7 | 7 |
2024 February | 0 | 2 | 2 |
2024 January | 0 | 4 | 4 |
2023 December | 0 | 5 | 5 |
2023 November | 0 | 3 | 3 |
2023 October | 0 | 8 | 8 |
2023 September | 0 | 1 | 1 |
2023 August | 1 | 3 | 4 |
2023 July | 0 | 3 | 3 |
2023 June | 0 | 2 | 2 |
2023 May | 0 | 3 | 3 |
2023 April | 0 | 5 | 5 |
2023 March | 4 | 11 | 15 |
2023 February | 0 | 3 | 3 |
2023 January | 0 | 10 | 10 |
2022 December | 0 | 13 | 13 |
2022 November | 0 | 7 | 7 |
2022 October | 0 | 2 | 2 |
2022 September | 0 | 5 | 5 |
2022 August | 0 | 6 | 6 |
2022 July | 0 | 3 | 3 |
2022 June | 0 | 2 | 2 |
2022 May | 0 | 5 | 5 |
2022 April | 0 | 5 | 5 |
2022 March | 0 | 3 | 3 |
2022 February | 0 | 6 | 6 |
2021 December | 0 | 11 | 11 |
2021 November | 0 | 4 | 4 |
2021 October | 0 | 1 | 1 |
2021 September | 0 | 10 | 10 |
2021 August | 0 | 6 | 6 |
2021 July | 0 | 3 | 3 |
2021 June | 0 | 7 | 7 |
2021 May | 0 | 9 | 9 |
2021 April | 0 | 19 | 19 |
2021 March | 0 | 11 | 11 |
2021 February | 0 | 7 | 7 |
2021 January | 0 | 2 | 2 |
2020 December | 0 | 3 | 3 |
2020 November | 0 | 8 | 8 |
2020 October | 0 | 3 | 3 |
2020 September | 0 | 35 | 35 |
2020 August | 0 | 46 | 46 |
2020 July | 0 | 14 | 14 |
2020 June | 0 | 2 | 2 |
2020 May | 0 | 4 | 4 |
2020 April | 0 | 4 | 4 |
2020 March | 0 | 8 | 8 |
2020 February | 0 | 12 | 12 |
2020 January | 0 | 2 | 2 |
2019 December | 2 | 5 | 7 |
2019 November | 0 | 4 | 4 |
2019 October | 0 | 4 | 4 |
2019 September | 0 | 7 | 7 |
2019 August | 0 | 6 | 6 |
2019 July | 0 | 15 | 15 |
2019 June | 0 | 26 | 26 |
2019 May | 0 | 28 | 28 |
2019 April | 0 | 35 | 35 |
2019 March | 0 | 4 | 4 |
2019 February | 0 | 8 | 8 |
2019 January | 0 | 1 | 1 |
2018 December | 0 | 4 | 4 |
2018 November | 0 | 7 | 7 |
2018 October | 0 | 9 | 9 |
2018 August | 0 | 6 | 6 |
2018 July | 0 | 4 | 4 |
2018 May | 0 | 1 | 1 |
2018 April | 0 | 1 | 1 |
2018 February | 33 | 3 | 36 |
2018 January | 23 | 4 | 27 |
2017 December | 23 | 2 | 25 |
2017 November | 21 | 6 | 27 |
2017 October | 25 | 8 | 33 |
2017 September | 20 | 10 | 30 |
2017 August | 19 | 5 | 24 |
2017 July | 19 | 5 | 24 |
2017 June | 23 | 11 | 34 |
2017 May | 25 | 4 | 29 |
2017 April | 17 | 13 | 30 |
2017 March | 14 | 56 | 70 |
2017 February | 16 | 8 | 24 |
2017 January | 15 | 6 | 21 |
2016 December | 34 | 28 | 62 |
2016 November | 43 | 24 | 67 |
2016 October | 40 | 35 | 75 |
2016 September | 44 | 9 | 53 |
2016 August | 40 | 7 | 47 |
2016 July | 23 | 7 | 30 |
2016 June | 0 | 11 | 11 |
2016 March | 1 | 2 | 3 |
2016 February | 0 | 1 | 1 |
2016 January | 0 | 5 | 5 |
2015 December | 1 | 3 | 4 |
2015 November | 0 | 2 | 2 |
2015 October | 0 | 5 | 5 |
2015 September | 0 | 1 | 1 |
2015 August | 0 | 1 | 1 |